Bi urte pasa dira jada 2014ko Apirilaren 6an herritar talde batek Untzuetan egondako gaztelua Nafarroako Erresumari lotuta zegoela aldarrikatzeko hainbat ekitaldi antolatu eta mugarria jarri zuenetik.
Hari beretik tiraka, domeka honetan, Apirilaren 24an, Untzuetako Nafar-gazteluan Nafarroaren eguna ospatuko dute.
Herri bazkariarekin bukatuko da Eguna
Zutabeak Arakaldo, Orozko, Arrankudiaga-Zollo, Ugao eta Zeberiotik irtengo dira. 11:00etan Untzuetako tontorrean batu eta hamaiketako herrikoia egingo dute txalaparta eta albokarien laguntzarekin. 12:00etan aurreskua dantzatu egingo da, bertsolariak abestuko dute eta ekitaldia izango da ere. 15:00etan herri bazkaria izango da Ugaoko Dorretxean (Herriko taberna).
2006 eta 2007ko udetan egin zituzten indusketak gazteluaren arrastoak lurpetik ateratzeko. Aunia kultur elkarteak sustatu zituen, eta Juanjo Hidalgo laudiarra egon zen bertan lanean.
Gazteluaren historia
Historialariak azaldu zuenez, lehenagotik ere bazekiten bertan gaztelu bat zegoela, jasan izan zituen erasoen inguruko dokumentazioa dagoelako.
Dokumentatua ez zegoena gazteluaren antzinatasuna zela adierazi zuen Hidalgok, eta horregatik indusketetan topatu zituzten materialei karbono 14aren froga egin zietela. Hala jakin zuten gaztelua XI. mendekoa zela.
Bere ustez, Eneko Lopez Bizkaiko Lehenengo Jaunaren kontrolpean eraiki zen gaztelua, Nafarroako koroaren agindupean. Bi mende geroago, baina, gaztelarrek inguruko eremua bereganatu eta gaztelua hartu zuten.
Orduz geroztik hainbat eraso jasan izan zituen, Gaztelako Koroaren eta Bizkaiko jaunen arteko “tira-birak” medio. Baina gaztelua ez zen eraso horiengatik suntsitu.
Hidalgoren arabera, iritsi zen momentu bat zeinetan Bizkaiko Jauna eta Gaztelako Koroa “gauza bera” ziren. Enrique III Gaztelako Erregea eta D. Tello Bizkaiko Jauna anaiak ziren, “eta gainera ondo moldatzen ziren elkarrekin”. Horregatik, D. Tellok gaztelua birrintzeko agindua eman zuen XIV. mendean, eraikina bertan egoteak zentsurik ez zeukalako.