[ANALISIA] Santiago Abascal: "Konplexurik gabeko" faxista baten gorakada

Donald Trump, Marine Le Pen, “El Cid Campeador” eta Sarah Palinen arteko sinbiosi perfektuan altxatu zen larunbatean Santiago Abascal, Espainiako ultraeskuindarren akuilu, bandera gorri-horiak astindu eta astindu egiten zuten milaka fanatikoz inguraturik. Argi eta musika ikuskizun batez baliatuta adoretu zituen bere jarraitzaileak nazioaren mehatxuei indarrez eta determinazioz erantzuteko: independentistak, etorkinak eta feministak.

Estatuaren gaitzez sutsuki mintzatu bakarrik ez, Espainia zatitu nahi duen izurrite horren kontrako neurri zehatz eta efektiboak ere jarri zituen mahai-gainean: alderdi independentisten legez kanporatzearen errezeta zaharra, genero indarkeriaren legea indargabetzea, mugetan hesi altuagoak eta labana zorrotzagoak jartzea eta armak erabiltzeko eskubidearen aitortza -berak behin baino gehiagotan aipatu du bat daramala gainean-. Harro egon liteke Charlton Heston hor nonbait.

Larritzekoa da bai, faxismoa horren lotsabako agertzen duen diskurtso batek horrenbesteko onarpena duela ikusteak. VOXen gorakada azken egunetan jaso duten komunikabideek alarma guztiak piztu dituzte.

Larriagoa da, ordea, VOXen ideia xenofobo, misogino eta ultra nazionalistak gutxi dutela berritik Espainiar Estatuan. Abascalek proposatzen dituen erremedioak ez baitira, inondik inora, berriak. Alderdi independentisten ilegalizazioak eta hauen jazarpen poliziala ez dira 2018ko joera politiko hutsa, Euskal Herrian hamarkadetan konprobatu dugun gisara. Migrazioaren kontrola eta etorkinen kontrako oldarraldia askok VOXen banderatzat irudikatu nahi duten arren, errealitatea oso bestelakoa da; VOX sortu aurretik ere Espainiar Estatuak ondo zorroztutako labanak baitzituen Ceuta eta Melillako hesietan.

Are gehiago, Espainolek ez dute zertan armak izateko eskubidea behar etorkinak akabatuak izan daitezen. 2014an, Tarajalen, ondo erakutsi zuen Estatuak hori egiteko zuen gaitasuna. “Konplexurik gabeko” Espainiako faxismo estrukturala da VOX.

Ideia faxisten herentzia politikoa kolore bateko edo besteko alderdi handietan egonda ere, harrigarria jarraitzen du izaten VOX alderdiaren azken urteetako gorakada.

Aiaraldea epizentro izan duten meme, twitterreko txiste, eta Schwarzenegger estiloko bideoak aztertuta zaila zen aurreikustea Urduñako mendatean gora korrika egiten zuen gizon galdu hura Whatsapp taldeetatik kanpo hainbesteko kuota mediatikoa eskuratu zezakeenik.

2014an sortu zen VOX alderdia, lau katuk osatzen zuten txiste txar bat balitz bezala. Urte hasieran crowdfunding kanpaina abiatu zuten furgoneta erosteko, eta Pedro Sanchezek zentsura mozioa irabazi zuenean Madrilgo Colon plaza bete zuten. Orain, furgoneta bat erosi zutenetik bederatzi hilabete pasa direnean, Madrilgo zezen plaza zaharra goraino betetzeko gaitasuna daukate.

Santiago Abascal tokiko erakundeetan
Santiago Abascalek, baina, askoz lehenago hasi zuen karrera politikoa, non eta egun hainbeste jipoitzen duen Alderdi Popularrean. Aitona Amurrioko alkate frankista zuen. Argi dago, beraz, nondik jaso zuen herentzia politikoa. Curriculumean harrotasunez daraman titulua da Euskal Herriko politikagintzan sartuta egon izana. ETA erakundearen indarkeria politikoak eta alderdi independentisten legalizazioak markatutako garai batean hasi zen Alderdi Popularrean militatzen Abascal, egun edozer justifikatzeko balio dion argudioa, antza.

Bere karguek, ordea, ez dirudite ezer justifikatzeko balio diotenik, hortxe hasten baitira bere diskurtso politikoarekiko kontraesan handienak. Berebiziko liberaltzat du bere burua Santiagok, merkatu librearen defendatzaile amorratua, laguntza publikoetatik bizi diren horien etsai aitortua. Inoiz lan egin izana da, baina, aitortua ez duena. 18 urterekin PPen afiliatu eta ordutik finantzazio publikotik bizi izan da soilik, hainbat erakunde publiko eta fundazioetatik elikatu egin baita.

Amurriokoa izanda ere, Laudioko zinegotzi kargua hartu zuen 1997an, Alderdi Popularreko beste bi kiderekin batera. EAJ alderdiko zinegotzi zen orduan ere Jon Karla Menoiok “Madrilera begira” gogoratzen du VOXeko presidentea. “Politika lokalean baino, beste helburu batzuk zituela zirudien”, azpimarratu du Laudioko alkate ohiak, “tratu pertsonalean zuzena eta adeitsua, elkarrekin une askorik konpartitu ez genituen arren”.

Jon Ander Altubek ere konpartitu zituen Udalbatzak Abascalekin, honek ere “tokiko erakundetik haragoko pretentsioekin” gogoratzen du politikari amurrioarra. “Curriculuma osatzera etorri zen Laudiora, ez zion ezer eskaini herriari, berea presentzia hutsa zen”.

Epaiketa
2003an, Ezker Abertzalearen legez kanporatzearen ostean Laudioko Udalean gertatutako istiluengatik Audientzia Nazionalean epaitutako 19 herritarretako bat ere izan zen Jon Ander Altube bera, eta orduan ere Santiago Abascal izan zen protagonista.

2012an izan zen epaiketa, eta ordurako Abascal Alderdi Popularretik aldentzen hasia zen urte luzez alderdiko egituretako hamaika postuetan eroso bizi izan ostean: Alderdiko gazte-saileko presidente, EAEko zuzendaritza-batzordeko kide, Arabako biltzarkide, parlamentarioa Gasteizen…

Izan ere, Abascalen diskurtsoa oposizioan egon denean babestu du soilik Alderdi Popularrak. Gogoratu ditzakegu familiaren alde (hau da, ezkontza ez heterosexualak baimentzen zuen legearen aurka) manifestazio jendetsuak mobilizatu zituela Espainiako eskuinak. Baita abortuaren kontra ere.

Baina 2012 hartan PP gobernuan zegoen eta kontu ideologikoetan zentrora jo zuen (ez ekonomikoetan, garai horietan prestatu baitzuen lan erreforma eta). Hori praktikan ere nabaritu zen epaiketan. “Alderdi Popularrarengandik aldendu eta hirugarren akusazioa plazaratu zuten abascaltarrek”, gogorarazi du Altubek, “paradoxikoa da hirugarren akusazio horretan abokatu lanak egin zituena Ortega Smith abokatua izatea, egun VOX alderdiko bigarrena dena”.

Abascalek, PPrekiko disidentzia handieneko garaian ere, ez zion utzi alderditik eta funts publikotik bizitzeari. Horrela, Esperanza Aguirrek berak “Mezenasgo eta Babes Sozialerako” fundazioko presidente izendatu zuen 2013an, urtean 82.000 euro baino gehiago irabaziz.

Fundazio horren txiringito izaera agerian geratu eta bertan behera geratu zenean, DENAES Fundaziotik (Espaniar Nazioaren Defentsarako Fundaziotik) eta Espainiar Gobernuak berak ordaindutako pisu batzuetatik bizitzen jarraitu zuen Santik.

PP epelegia zelakoan 2013ko azaroan aurkeztu zuen bere dimisioa Santiago Abascalek, militante bezala. Antza, arrazoiak ez ziren hertsiki ideologikoak izan, Madrilgo PPk Abascalen DENAES fundazioa finantzatzeari utzi izanak ere eragina izan zuen.

Hutsetik hastera behartuta, ukaezina da lau urtetan VOX alderdiak izan duen gorakada. Madrilera begira da berriz Abascal, Estatuko goi-mailako politikan diskurtso “fatxa” batekin gogor lehiatzeko prest. Gakoa, ordea, inkesten arabera VOXek lor ditzakeen bi diputatuetan baino, alderdi horren diskurtso faxistak Alderdi Popularraren eta Ciudadanos-en diskurtsoetan izango duen eraginean dago. Aintzat hartu behar da, Kataluniako afera dela eta, eskuinera jo dutela nabarmenki bi alderdi horiek. Zein puntura arte lortuko du Abascalek PPk eta Ciudadanos-ek, konplexurik gabe, beraien esentziak azalaraztea? Hori, eta ez twitterreko memeen izarra den amurrioarra, da benetako mehatxua.