Noiz sortu zenuten elkartea?
Gutxi gorabehera 2024ko azaroan hasi ginen lanean, kolektiboarentzat konponbideak bilatzeko irtenbide bakarra zela ikusita. Izan ere, Aiaraldean, 18 urtetik beherako adingabe baten autismo-diagnostiko bat zegoenean, Laudioko Osakidetzaren Zentroak hainbat zentro espezializatutara bideratzen zuen, batez ere, Autismo Álava edo Apnabi zentroetara, baina orain laguntza horiek jasotzea zaildu da.
Zer nolako aldaketa gertatu da, orduan?
Familia gehienek, garraio publikoan dagoen lotura, familia-kontziliazioa eta beste arrazoi batzuk direla medio, Bilbora Apnabira joatea erabaki ohi zuten. Apnabik Osakidetzarekin hitzarmena du arreta terapeutikoa emateko, eta, beraz, psikiatria- eta psikologia-kontsultak Osakidetzan egin ordez, zentro espezializatuetan egiten dira.
Beste jarduera batzuetan sartzeko, hala nola hezkuntza-errefortzura, aisialdiko jardueretara, familia-eskolara, senideentzako atsedenaldietara... bazkide egin behar da. Hala ere, Apnabin, 18 urtetik aurrera bazkide izanik, ez zegoen beste zerbitzu batzuetarako sarbiderik, hala nola enplegu-zentroetarako, eguneko zentroetarako, tutoretzapeko etxebizitzetarako…
"Apnabik esan zien familiei ezin ziela Aiaraldeko bazkideei lagundu, diagnostiko gorakadagatik Bizkaian zentratu behar zirelako"
Edonola ere, heldu zen une bat zeinean oso zaila baitzen Apnabiren jardueretan parte hartzea, oso gutxinaka iristen ziren, eta elkartea bera jarri zen harremanetan Aiaraldeko familiekin, jakinarazteko ezin zituztela baliabideak eta jarduerak eskaintzen jarraitu, bizkaitarrak ez zirelako.
Ez da zehazki Bizkaiko Foru Aldundiak pertsona bakoitzeko dirulaguntza bat ematen dielako eta orain egiteari utzi diolako, baizik eta kasuen eta diagnostikoen gorakadarekin denengana iristeko aukera jaitsi zelako eta lehentasuna eman behar zietelako Bizkaiko kasuei.
Orduan Autismo Álavara jo zenuten.
Bai, Aiaraldeko kolektiboa alde batera geratu zenez Bizkaian, Autismo Álavari planteatu genion egoitza txiki bat ekartzeko aukera, kolektiboa zerbitzu jakin batzuk eskualdean bertan izaten has zedin; izan ere, bizitzaren alderdi guztietan ongizatea bilatzea da asmoa, eta, horretarako, hurbileko baliabide batzuk behar dira, haien erabilera eraginkorra izan dadin.
Hainbat elkarrizketa egin ondoren, Autismo Álavak adierazi zuen aukera hori ezinezkoa zela. Ate hori itxi egin zela ikusita, elkarte bat sortzea izan da irtenbide bakarra. Ez genuen horretarako inolako asmorik, familien ohiko zama handia da, baina autismoaren espektroaren barruan dauden pertsonentzat baliabide erreal eta beharrezkoak bilatzeko ezinbestekoa da.
Beste erakunde batzuekin hitz egin duzue?
Oraingoz, udal guztiek esan digute egoera maitasunez aztertuko dutela. Amurrioko Udalak lokal bat utzi digu eta hitzarmena sinatu dugu. Laudion ere erantzuna ona izan da eta Aiara eta Artziniegarekin eta Kuadrillarekin ere hitz egin dugu, eta guztiek asmo positiboa helarazi digute.
Aldundiarekin ere hainbat bilera egin dira, eta sentsazioak ere positiboak izan dira. Egoera horren arazo nagusia da erakundeekin lankidetza-hitzarmenak egongo direla susmatzen den arren, aukera hori 2026rako dela eta berehala hasi behar dela dena. Baliabideak behar dira, kolektiboak denbora gehiegi darama behar duen laguntzarik gabe, eta ez dugu datorren urtera arte itxaron nahi.
Dagoeneko hasi zarete jarduerak antolatzen.
Batez ere familia-laguntzako jarduerak izan dira; izan ere, autismoaren diagnostiko bat dagoenean, fase batean "dolua" gertatzen da, eta, une horietan, beharrezkoa da laguntza.
Horrez gain, hezkuntza-errefortzuko, gaikuntza psikosozialeko, familiako atsedenaldirako, aisialdiko eta denbora libreko jardueren programazio osoa dugu.
Programazioa eginda daukagu, baina zerbitzua eman dezaketen profesionalak kontratatzeko oinarri ekonomikoa falta zaigu. Gure asmoa irailean hastea zen, Aldundiari eskatutako laguntzetatik zerbait jasoko genuela pentsatuz, baina oraindik ez dakigu ezer. Kolektiboak denbora asko darama laguntzarik gabe, eta orain arte aurreratutakoak atzera egiten du.
Zenbat pertsona zarete elkartean?
Une honetan hamasei erabiltzaile daude Amurrion, Artziniegan, Aiaran eta Laudion.
"Apnabik laguntza emateari utzi zionean, 65 familia artatzen zituen eskualdean"
Egon den esperientziaren ondoren, ulertzen dugu familiek ikusi nahi dutela egitasmoa serioa dela inplikatu aurretik, baina beharrezkoa da denok batera arraun egitea eta, horrela, indarra egitea kolektiboa hobetzeko behar diren baliabideak eta jarduerak bilatzeko. Elkartu egin behar dugu, elkarteak batasun hori behar du pertsona bakoitzaren behar zehatzen errealitatea aztertzeko. Elkarrekin errazagoa izango da konponbideak bilatzea.
Autismoaren espektroarekin lotutako diagnostikoak dituzten pertsona askoz gehiago daude?
Datuak eskatu dizkiegu Osakidetzari, Autismo Alavari eta Apnabiri. Apnabik bakarrik erantzun digu. Aiaraldean zerbitzua eteten zutela jakinarazi zigutenean, 65 familia artatzen zituzten. Gehienak Laudion eta Amurrion, baina baita beste herri batzuetan ere.
Zuen jardueren zati bat adingabeei zuzenduta dago, baina baita familiei ere.
Esate baterako, familiarentzako atsedenaldiak, talde aisialdiko eta denbora libreko jarduerak dira, gehienbat, familien atsedena zaintzeko helburuarekin.
Horretaz gain, familiei hainbat baliabideren bidez laguntzeko lan-ildo bat dago.
Kolektibo osoa hobetzea interesatzen zaigu, pertsonaren adina aintzat hartu gabe. Elkartera hurbildu ahala, haren bizi-garapenean ahalik eta modurik onenean laguntzeko beharrezko neurriak bilatuko ditugu.
Momentuz, lokala egokitzea da asmoa, Osakidetzarekin hitzarmen bat egin ahal izateko, hemen terapiak garatzeko, bai 18 urtetik beherakoentzat, bai adinekoentzat, ahal den moduan.
Gure ustez, helduarotik aurrera diagnostikoak ez dira existitzen, eta hori aztertu beharreko zerbait da adin posible guztietan laguntza emateko.
Nola jar daitezke harremanetan interesdunak zuekin?
614 649 376 zenbakian, WhatsApp bidez edo apafai.3a@gmail.com heldbide elektronikoan edo Instagram profilean: apafai.3