Urriaren 3tik 4ra bitartean ospatuko da I. Onomastika Kongresua Amurrion, Aztarna elkartearen eta Eusko Ikaskuntzaren eskutik. Aiaraldeko zein beste zonalde batzuetako toponimia izango dute hizpide, hamar hitzalditan zehar. Izen ematea datorren irailaren 30era arte dago zabalik.
Izen propioak aztertzen dituen diziplina da onomastika, eta toponimia da bere adarretako bat: lekuen izenak aztergai dituen adarra. Baina adar labainkorra da toponimiarena. Hori uste dute behintzat Amurrioko Aztarna elkarteko kideek. Hori baita Eusko Ikaskuntzarekin batera antolatu duten I. Onomastika Kongresuari jarri dioten azpititulua: Toponimia, bide labainkorrak.
Izan ere, toponimiaren inguruan hitz egitean “inork ezin du ziur esan gauza bat modu batean edo beste batean dela”, Aztarna elkarteko kide den Luiso Lopezen hitzetan, “iritziak askotan oso ezberdinak dira, eta horregatik dira labainkorrak, denok dugu labaintzeko arriskua”.
Lopezek gaineratu du ugariak direla eskualdeko elkarteek tokiko toponimiaren inguruan egin dituzten lan eta ikerketak. “Orozko, Laudio, Aiara eta Amurrioko mapa toponimikoak aurkeztu dira azken urte hauetan”, zehaztu du. Dena den, kongresua ez da Aiaraldeko toponimiara mugatuko. Arabar Errioxako euskal toponimia, landare eta toki izenak eta bestelako gaiak izango dituzte hizpide, hamar hitzalditan.“Hizlari arabar, bizkaitar zein gipuzkoarrak bertaratuko dira”, aurreratu du Lopezek.
Hala ere, hitzaldi horien artean badaude Aiaraldeko toponimia jorratuko dutenak ere. Jose Santos De la iglesia Ugartek eskainiko duena azpimarratu du Lopezek. Itxinako toponimiaren inguruan mintzatuko da De la iglesia, duela urte batzuk egin zuen zonalde horretako mapa toponimikoa hizpide hartuta. “Bera Itxinara iritsi zenean ez zuen ez lekua ez bertoko izenik ezagutzen”, azaldu du Lopezek, “bertako artzain batekin elkartu zen eta urte batzuk igaro zituen berarekin igandero biltzen. Hala osatu zuen mapa, ez zuen inondik kopiatu”.
Jende asko espero ez
Urriaren 3tik 4ra bitartean ospatuko dute kongresua, Amurrioko Refor eraikinean. Lopezek aitortu du ez dutela jende asko bertaratzea espero. “Jende asko etortzeko beste mota bateko hitzaldiak antolatu beharko genituzke”. Gauzak hala, dozena bat pertsona inguru bertaratzea aurreikusi dute, eta bai espero dutena zera da: urteetan zehar Aiaraldeko toponimia aztertzen egon diren herritarrek parte hartzea.
Kongresua, baina, edonori irekia dago. Kongresura bertaratu nahi duenak 10 euro sartu beharko ditu ondorengo kontu korrontean irailaren 30a baino lehen: 2095-3258-23-1095172861 (Kutxabank). 5 euro gehiago ordainduta larunbat eguerdian egingo den bazkarian parte hartzeko aukera dago. Leku kopurua, baina, mugatua dela ohartarazi dute Aztarnako kideek.
Lopezek aitortu du “erronka handia” izan dela kongresua antolatzea, eta azpimarratu du inguruan antolatzen den lehenengotarikoa dela.
Aldizkariaren ale berria, kalean
Indartsu hasi du ikasturte berria Aztarna elkarteak. Kongresua antolatzeaz gain, bere aldizkariaren 45. alea kaleratu baitu berriki. Ohikoan bezala, elkarteko kide zein kolaboratzaileek Amurrio zein eskualdeko historia eta etnografiaren inguruan idatzitako artikuluez osatua dago argitalpena. Baina ale berriak badauka berezitasun bat: Aiara, Urduña, Orozko eta Urduñako zenbait txokoren ilustrazio zaharren bilduma.
Urtea aldizkariaren 46. alea argitaratzen bukatu nahiko lukete Aztarnako kideek, baina diru faltak asmo hori toponimia bera baino labainkorrago bilakatzen du, Lopezen esanetan.
Kongresua, hitzaldiz-hitzaldi
URRIAK 3, LARUNBATA
17:00 Kongresuaren irekiera
17:15 “La topografia de Angulo y Ayala en el siglo IX” David Peterson, EHU
18:00 “El alavés en La Demanda” Rufino Gomez Villar, IES La Laboral
18:45 Atsedenaldia
19:15 “El mapa toponímico de Amurrio: 5 lugares, 10 denominaciones” Salvador Velilla, Aztarna elkartea
URRIAK 4, LARUNBATA
10:00 “El historiador frente a la toponimia. El caso de Orduña”. José Ignacio SALAZAR ARETXALDE, Santurtziko Udala
10:40 Euskal toponomastika ofizialaren arazo eta sasi-arazoak. Ander Ros, Belautepien Dokumentazio Zentroa
11:20 Landare eta toki izenak. Manuel Ruiz Urrestarazu, mendi ingeniaria
12:00 Atsedenaldia
12:30 Komunikazioa: Euskal Toponimia Arabar Errioxan Miguel Gonzalez Larraina, AFA/DFA
12:45 “Itxina, los nombres de la niebla” José Santos De la iglesia Ugarte
13:15 “Manifiesto de Aiara - Ayala”, Ramón Zurimendi, Aztarna
13:50 Eztabaida eta galdera txanda Ander Iturbe, Amurrioko Udala