"Greba beharrezkoa da kalitatezko hezkuntza lortzeko, bestelako zentzu bat izango duena"

Zaraobeko Irakasleen Asanblada sortu zenuten urte hasieran, zer dela eta?

Jon Landaluze: Hezkuntzan dauden sindikatu ezberdinek greba prozesu bat ireki dute aurten. Horren aurrean, Zaraobe Institutuko irakasle talde batek ikusi genuen sindikatuek eginiko eskaerak ondo daudela eta zilegiak direla, baina hortik harago hezkuntzak badituela arazo pilo, horiek baino askoz ere larriagoak direnak, arazo ekonomikoak gainditzen dituztenak.

Irakasle pila geunden arazo berdinak ikusten genituenak, eta hortik tiraka erabaki genuen asanblada bat egitea. Bildu ginen mezu bat zabalduta, hasi ginen pixkanaka asanbladaren egitasmoa aurrera ateratzen eta nahiko pozik gaude zentzu horretan. 

Zer helburu du asanbladak, aipatu dituzuen arazo horiek lantzea edo greba deialdiei bestelako ezaugarritze bat ematea?

Iñigo Garcia: Bigarrena gehiago agian. Greba deialdia dela eta batu ginen batzuk, ez soilik grebaren planteamendu politikoaz hitz egiteko, baita alde praktikoaz hitz egiteko ere, ikusteko ea egin genezakeen greban ekintza zuzenekoagoa zen zeozer, greba normal batean egiten diren gutxieneko batzuk behintzat: pankartak jarri eta borroka giroa egotea egunean zehar… edozein grebetan aintzat hartzen da hori guztia, baina hezkuntzan ez da bat ere normala, gure zentroan inoiz ez da gertatu.

Horregatik, elkartu ginen batzuk interes hori genuenak eta lehenengo asanbladak izan ziren greba bera antolatzeko. Helburua zen gure artean antolatzea eta apurtzea sindikatuek deitutako grebek orain arte izan duten joerarekin.  

Jon Landaluze: Gure lehen asmoa izan zen greba egunetan ikastetxea girotzea, ohikoan ez delako asko bistaratzen greba dagoela, ikasleek ere ez dituzte langileak antolatuta ikusten, eta hori ere ikusi behar dute.

Horretarako, pankartak egin genituen, kartelak, eskuorriak egon ginen banatzen lankideen artean… Hori izan zen hasierako helburua: ikusaraztea greba dagoela eta irakasleen zati handia datorrela bat lanuztearekin eta arazo larriak ikusten ditugula hezkuntzan. Hori izan zen gure lehen helburua. 

Hezkuntzan arazo larriak daudela aipatzen duzue, sindikatuek egiten dituzten aldarrikapen ekonomikoetatik harago doazenak. Zeintzuk dira?

Amaia Diego Albizua: Sindikatuen lehen lerroburua bada ekonomikoki gure soldatak ukitzea, eta guk ikusten duguna bada gizarteari beste buelta bat eman behar zaiola.

Adibidez, hemen baditugu gela osagarriak, behar bereziak dituzten ikasleekin, eta batzuetan ez gara heltzen eurei kalitatezko hezkuntza ematera. Gure ikasleekin ere askotan ikusten dugu ez garela heltzen, eta hartzen diren neurriak adabaki hutsak direla.

Hor hasi ahalko ginateke hitz egiten gure ratio altuez. Ezin dugu bermatu ikasle bati bere behar emozional eta akademikoak asetzea, lan gehiegi dugulako. 

Horri gehitu behar zaio dugun burokrazia guztia. Askotan galdu egiten dira gauzak tartean, txostenak bete behar ditugulako, egin behar ditugulako beste hainbat gauza eta askotan ez garelako heltzen. Egia da sindikatuek ere hori aldarrikatzen dutela, baina gu ari gara kokatzen leku jakin batean eta une konkretu batean: gaur egun eta Amurrion.

Digitalizazioaren gorabeherak ere salatu dituzue.

A.D.A.: Bai. Hezkuntza Sailaren aldetik eskatzen ari zaigu hainbat trebakuntza egitea digitalizazioaren harira. Ikusten ari gara formazio horiek guztiek ez digutela laguntzen egunerokotasunean gure lana egiten.

Horri gehitu behar zaio ikasleekin ikusten ari garen beste hainbat arazo, gaur egun zer nolako norabidea hartzen ari den guztia digitalizazioarekin eta horrek akademikoki zer nolako arazoak dakartzan.

Badirudi hau guztia norabiderik gabe doala. Alde batetik, formazio guzti hauek eskatzen ari zaizkigu. Baina, bestetik, atzerapauso bat eman behar dugu ikasleei ere erakusteko telefonoak eta ordenagailuak ez direla euren erreminta bakarrak. Hezkuntza Sailetik hori guztia eskatzen zaigunean gure denbora ari gara horretan galtzen. 

J.L.: Oso argi ikusten da hori. Askotan ikusten dugu denbora pila galtzen dugula digitalizazio prozesu batean ez duena inolako zentzurik. Ez da beharrezkoa.

Ikasleak denbora santu guztia igarotzen dute pantaila baten aurrean, eta hau ezarri duten lehen herrialdeek kendu egin dute jadanik, ikusi dutelako sekulako arazoak ekarri dizkietela plano akademikoan, emozionalean edota sozialean.

Ikasleen beharra dute pantailekiko, eta horrek ez du inolako zentzurik. Ez dugu esaten aurreko hezkuntza ereduak onak zirenik, baina buelta bat eman behar zaio, eta helburua izan behar da ikasleentzako hezkuntza bat eraikitzea, ez aurrerakadak eta modernitateak sartzea sartzearren.

Ez dago helburu konkreturik. Hau bada politikariek beti egiten dutena: titularra bilatzea. Esaten dute ez dakit zenbat ordenagailu sartu dituztela, gela digital bat sortu dutela… baina horrek ez du berez hezkuntza hobetzen. 

Hor dago baita gaitasunen kontu guztia ere. Orain konpetentziak neurtu behar ditugu ikasleak. Baina zer dira konpetentziak? Zer gabiltza neurtzen? Edukiak ere badira beharrezkoak ikasleentzat.

Adibidez, komentario kritiko bat egitea eskatzen zaie. Baina, oinarri bat ez badute, zer kritikatuko dute? Geroz eta gutxiago dira eskatzen diren jakintzak, eta egiten diren aldaketak kosmetikoak dira, guztiz.

Ildo horretan, ezberdintasun asko daude zentro batetik bestera?

I.G.: Zentro guztietan honetaz hitz egiten baduzu egongo da jende pilo iritzi hauek berdinak izango dituena. Hau bada kontu bat hezkuntza osoan gertatzen ari dena, Euskal Herrian gutxienez. Hezkuntza Saila egiten ari den mugimendu guzti hauek inposaketa moduan bizi ditugu guk. Ez zaie ez irakasleei, ez familiei eta ezta ikasleei ere entzun, goitik datoz erabakiak. Orduan bai, orokorra da. 

J.L.: Guri arduratzen diguten afera guztiak zentro guztietan ematen dira. Ni iaz beste ikastetxe batean egon nintzen lanean, eta bertan ere joerak berdinak ziren. 

Hori bai, gero zentro bakoitzean ezberdina izan daiteke irakasleek egiten duten plantoa. Neurri hauek inposizio bat izanda, erraztu ahal dituzu eta inplementazioa bultzatu, edo ez. Gutxienekoetara jo dezakezu, edo gauza batzuk ez dira ateratzen… hori ere egin daiteke, kexa moduan.

Zentro askotan, hemen adibidez, ez da halakorik egiten, guztia jarraitzen dute, eta bada martxa bat, akzioa akzioagatik, egin behar da, inposatzen digutelako. Baina batzuetan inposizioak ez dira onartu behar, batez ere onerako ez direnean. Horregatik, bai: toki guztietan ematen da, baina zentroak kudeatzeko modu ezberdinak daude. 

Grebaren sozializazioan ere jarri nahi izan duzue indarra, eta ildo horretan ikasleengan jarri duzue begirada. Zer helburu dituzue ikasleei begira?

I.G.: Nire ustez, asanbladan gaudenok bat egiten dugu pentsatzean hezkuntza badela gauza bat curriculumetik harago doana. Niri ona iruditzen zait nire alboko edozein (eta, beraz, baita ikasleek ere) ikustea zer den benetako greba bat, eta eredu eman ahal izatea eurentzat, hurrengoetarako. Nire ikasleak ez diren gazteak izango balira ere horrela izatea nahiko nuke. 

J.L.: Irakasle bakoitzak bere tresnak ditu, gauza ezberdinak egin ahal ditu bere ikasgaiaren barruan. Adibidez, ni ahalegindu egiten naiz ikasleekin lantzen zer den greba bat, ulertu behar dute grebak langile klasearen tresna bat direla eskubideak defendatu eta eskubide berriak lortzeko, eta baita euren tresna bat dela ikasle langile moduan. 

Amurrion dauden familia gehienak langilez osatutakoak dira. Horregatik, greba normalizatu behar dute eta ulertu behar dute zer nolako indarra duen, eurek ere jakin dezaten zer nolako ahalmena duten euren greba propioak antolatzerako orduan, zer nolako ondorioak dituen… orain ez badute ulertzen, etorkizunean langile moduan jarduten dutenean ez dute ikusiko greba tresna bat bezala, dugun tresna potenteena denean, ondo erabilita. Hori ulertu eta normalizatu behar dute, are gehiago azken asteetan hemen inguruan gertatutakoa ikusita. 

Greba deialdien aurrean askotan kontrajartzen dira gurasoen eta irakasleen interesak, horrelako borrokek familiei kalte egiten dietela esanez. Nola ikusten duzue zuek?

I.G.: Hezkuntza Sailak bi mezu bidali ditu esanez, gutxi gorabehera, greba deialdia ulergaitza zela, jakinda instituzio batek esaten duenak zer nolako pisua duen. Hori eraso bat da greba eskubideari eta saiatzen ari gara diskurtso horri aurre egiten, noski. 

J.L.: Hezkuntza Sailak patronalaren papera jokatu du, bere papera dena izatez. Saiatu da langileek aurrera eramandako borroka hori lurrera botatzen eta familiak irakasleen aurka jartzen. Baina Hezkuntza Saila ez da konturatzen grebaren aurka bidali zuen mezu horrek greba indartu baino ez duela egiten, eta familia gehienek argi dutela irakasleen lubaki berdinean daudela.

Gure helburua berdina da: euren seme-alaben egoera eta etorkizuna hobetzea. Hori da Jaurlaritzak lortu duena: familien zati handiena gure alde jartzea eta grebarekin bat etortzea, eurek ere ikusten dutelako nahitaezkoa dela. Patronalaren rola hartu du Jaurlaritzak, baina ez dakit jokaldia ondo atera zaion. 

Irakasleak grebara deituta zaudete asteazken eta ostegun honetarako. Zer asmo dituzue bi egun horiei begira? Eta hortik aurrera?

J.L.: Hasi gara egun hauetarako ekintzak prestatzen: pankartak, kartelak… familientzako testu bat ere prestatu dugu, asanbladaren ikuspegia helarazteko. Horrez gain, gure lankideen artean hitz egiten ari gara mintegietan, eta etorkizun batean ere klaustroan hitz egin beharko da. 

Hori da kontua: gero eta jende gehiago erakartzea. Irakasle gehienak bat datoz grebarekin. Batzuk zalantzak izan ditzakete, euren egoera pertsonala dela medio, baina ulertarazi behar zaie greba beharrezkoa dela kalitatezko hezkuntza bat nahi badugu, beste zentzu bat izango duena. Horretan gabiltza. 

Egun hauetatik harago, astero biltzen gara, eta ekimenak harrera positiboa izan duenez, horretan jarraitzeko asmoa daukagu. Ez da Amurrion soilik gertatzen den gauza bat. Beste zentro batzuetan ere sortzen ari dira asanblada autonomoak, langileak konturatu direlako antolatu egin behar direla eta zerbait egin behar dutela, bestela jan egingo gaituztelako. 

A.D.A.: Nik uste gero berriz bilduko garela asanbladan eta guk ere hausnarketa txiki bat egin beharko dugula gure artean. Polita izango litzateke ikustea ikasleek ere nola ikusi duten greba ziklo hau. Gure artean ere hitz egin beharko dugu, lortutako jarraipenaren inguruan. Saiatu behar gara guzti honi aurre egiten. Berriz ere grebara joan behar bagara itzuliko gara. 

Espero dugu baita Hezkuntza Sailak ere azken bi greba egun hauekin ikustea zer nolako garrantzia duten egiten ditugun aldarrikapenak, eta bermatzea apur bat behintzat horrekin aldaketa etorriko dela. Uste dut ari garela ildo guztiak jorratzen: familiak, ikasleak eta baita gure lankideak eta gu geu. Hausnartu beharko dugu ea honekin lortutakoa nahikoa izango den edo zerbait gehiago egin beharko dugun.