Txondor Gaztetxean usadio zaharrak hizpide izan dituzte egun hauetan. Alde batetik, Markel Iturrizar historialaria gonbidatu zuten neguko jaiei buruz hitz egiteko. Herriko gazteak argitu du ez zuela ekarpen berririk egin, eta, gehienbat, bestelako ikerlariek jorratutakoa azaldu zuen.
Horrela, Euskal Herriko antzinako ohiturei eta jaiei buruz mintzatu zen. Esaterako, asteko egunak, hilabeteak eta urtaroak nola antolatzen zituzten argitu zuen eta erromatarren zein kristautasunaren eragina ere landu zuen.
Gero, neguaren eta udaren arteko ezberdintasunetan sakondu zuen eta hotzarekin datozen ospakizunak aipatu zituen: gaubeltza edo arimen gaua, sanmartinak, eguenzuri, kanporamartxo edo aratusteak.
San Martin jaiaren jatorrian dagoen Martin Txikiren kondaira ere kontatu zuen Iturrizarrek -Basajauni zenbait jakintza lapurtu zion gizonezkoak-. Historialariak hori guztia auzolanarekin ere lotu zuen.
Ikatza
Horrez gain, Arrankudiagako Gazte Asanbladak txondorra eraiki zuen urte amaieran izen bereko gaztetxean. Gazteen ekarpenarekin batera, ezinbestekoa izan da nagusien lana, aspaldi ohikoa baitzen horrelako egiturak prestatzea ikatza lortzeko eta euren eskarmentua beharrezkoa izan da.
2019ko azken egunetan txondorra bera eraiki zuten eta ostiralean egurra sartu zuten, barruan deshidratatzeko eta ikatza lortzeko.
Horretarako txandak egiten ari dira. Izan ere, hainbat egunez egon behar da egurra ura galtzen beroaren ondorioz eta etengabe ziurtatu beharra dago txondorrak zulorik ez duela. Oxigenoa barrura sartuz gero, sua piztuko litzateke eta ezinezkoa izango litzateke egurra ikatza bilakatzea.
Dena ondo bidea, espero dute astebururako ikatza izatea eta auzolan txikia deitzea.
Argazkiak: Txomin Egiluz