Txomin Egiluz historiazaleak Arrankudiagako erromeriari buruzko bi koadro daudela deskubritu du: Jose Arrueren Erromeria Arrankudiagan famatua, eta Arozena familiaren Mexicoko museo-etxean dagoen Romeria Vasca. Jatorriz Arrankudiagakoa da Arozena familia.
Jose Arruek 1919an margotu zuen ezaguna den “erromeria” margolana. Bilboko Guggenheimen egon zen ikusgai duela bi urte inguru, baina Egiluzek dio ez dakitela koadroa non dagoen ezta jabea nor den ere: “Herrian esaten da Rosa Gorostizagarena zela eta Elexondoko bere etxean zuela”. Guggenheim museoarekin jarri ziren harremanetan koadroa Arrankudiagara eramateko, baina ez zen posible izan.
Ikerketan sakonduta, bigarren koadroarekin egin du topo Egiluzek, Arrueren koadroaren antzekoa dena: “Arrankudiagako erromeriari buruzko bigarren margolan hau Mexikoko Torreonen dagoen Arozenatarren etxean dago. Ikusiko duzuenez, 1933koa da eta ez dakigu nork margotu zuen. Baina, ikusten denez, antzekoak dira”.
Arozena familia Arrankudiagakoa da jatorriz. Euren arbasoa Rafael Arozena Arbide izan zen, Arrankudiagan 1847ko urriaren 24an jaioa, eta New Yorken hildakoa 1919an. Bere lehen alaba Zenaida Arocena izan zen, eta horrek, bere familiarekin batera, artelanen bilduma egiten hasi zen eta Arozena museoa sortu zuten Torres Mexikon. Sendiak komoda baten gainean jarrita dauka erromeriaren margolana. Egun, Arrankudiagan lurperatuta daude Rafael Arozenaren hezurrak.
Egiluzek aurreratu du Arrankudiagarekin zerikusia duten koadroen bilduma egin nahi dutela udalerrian, eta koadro horiekin erakusketa bat egitea gustatuko litzaiekeela.