Artomañako Bataila (1836)

Erabiltzailearen aurpegia Aketza Merino 2015ko abe. 13a, 22:43

Lehen Gerra Karlistan Aiaraldean izandako bigarren bataila nagusia 1836ko martxoaren 18an izan zen. Aurreko egunean, Espartero jeneral liberalak Murgiatik Amurriorako bidea egin zuen bi dibisiorekin.

Lezaman karlisten gari-biltegi bat erre egin zuten, dirudienez Madalenako baselizan zegoen. Askotan egin zuten bezala, armada liberalak Amurrion pasa zuen gaua. Handik, Esparterok abisua eman zien urduñarrei: hurrengo egunean, hara joango zen armada liberala elikagaiak biltzeko eta eskatzen zien haien etxeetan lasai egoteko, bide batez, egun batzuk lehenago Urduñan izandako bataila ostean hiriko biztanlearekin nahiko atsegina izen zela gogorarazi zuen.

Beraz, martxoaren 18ko goizean zutabe liberal bat Amurriotik Balmasedarantz abiatu zen, eta Esparterok 9:30ean Urduñako bidea hartu zuen 6 batailoiekin. Jeneralaren asmoa, elikagaiak bildu eta gero, Untzagara igotzea zen Felipe Rivero brigadierra eta bere bost batailoiekin bat egiteko, azkenean denek batera Gasteizera joateko Koartangotik.

Dena den, abisua emanda ere, hiria hutsik aurkitu zuten liberalek. Beraz, etxez etxe joan ziren elikagaiak biltzen baina, orduan, Amurriotik ejertzito karlista zetorrela jakinarazi zioten Esparterori. 18 batailoi eta 4 eskuadroi osatutako indarra, Eguia jenerala buru zelarik.

Espartero Santa Cristina ingurura joan zen karlisten mugimenduak aztertzera eta laster erabaki zuen ejertzitoa Untzagako bidetik zabaltzea: brigada eta erdi herri honetara joan ziren, eta besteak Artomañatik gertu zegoen zelai batean geratu ziren, zalditeria oso urriarekin.

Aldi berean, Felipe Riverok Uzkianorantz jo zuen, Lekamañatik zetozen beste indar karlistei aurre egiteko. Riverok hauek menderatzea lortu zuen eta karlistek ez zuten mendizerraren gailurrera iristea lortu.

Baina bataila nagusia Artomaña eta Untzaga artean gauzatu zen. Bi herriak lotzen dituen antzinako bidean bertan izan zen bataila, ziurrenik. Ikusi dugunez, liberalak urriagoak ziren eta Artomañatik atzera egin zuten menditik gora. Orduan, Bagate eta Uzkiano artean legoa bateko defentsarako lerroa ezarri zuten, eta bi hegal eta erdi-erditik egin zuten eraso. Karlistek mendateko lehenengo magaletara atzera egin eta, azkenean, ilunabarrean erretiratu egin ziren.

Esparteroren ustez, karlistek 800 gizon galdu zituzten hildako, gatibu eta zaurituak kontatuta. Haiek bakarrik 200 zaurituak eta hildako batzuk. Hala ere, karlistek esaten zuten liberalek ere 800 gizon galdu zituztela, eta garaipentzat hartu zuten bataila. Logikoa denez, bakoitzak bere ikuspuntutik ikusi zuen egoera.

LAGUN AGURGARRIA:

Bisitatzen ari zaren webgune hau euskararen normalizazioaren alde Aiaraldea Ekintzen Faktoria proiektu berrituak garatzen duen tresnetako bat da.

Euskarazko hedabideak sortu eta eskualdean zabaltzeko gogor lan egiten dugu egunero-egunero langile zein boluntario talde handi batek.

Hedabide herritarra da gurea, eskualdeko herritarren ekarpen ekonomikoari esker bizi dena, jasotzen ditugun diru-laguntzak eta publizitatea ez baitira nahikoa proiektuak aurrera egin dezan.

Herritarra, anitza eta independentea den kazetaritza egiten dugu, eta egiten jarraitu nahi dugu. Baina horretarako, zure ekarpena ere ezinbestekoa zaigu. Hori dela eta, gure edukien hartzaile zaren horri eskatu nahi dizugu Aiaraldea Ekintzen Faktoriako bazkide egiteko, zure sustengua emateko, lanean jarraitu ahal izateko.

Bazkideek onura eta abantaila ugari dituzte gainera, beheko botoian klik eginda topatuko duzu informazio hori guztia.

Faktoria izan, egin zaitez bazkide.

Aiaraldea Hedabideko lantaldea.


Izan bazkide