Uztaileko udal osoko bilkuran tortura jasandako herritarrei aitortza instituzionala emateko, EH Bilduk Torturaren Biktimak Babesteko Nazioarteko Egunaren inguruko mozioa aurkeztu zuen. EH Bilduren botoekin bakarrik onartu zen, eta Adie eta EAJ-PNV abstenitu egin ziren. Jarrera hori ulertezina iruditzen zaigu, eta han esandako guztiagatik, gaiari buruzko hausnarketa sakona falta dela uste dugu.
Urtean zehar, nazioarteko komunitateak eduki berezia emandako egunak daude, eta torturaren gaia, bereziki, Auzitegi Nazionalean epaiketa bat egingo denean ekarri zen, 13/13 sumarioa, non torturapean hartutako deklarazioetan oinarrituta, pertsonak epaitzen ari diren.
Ulertezina da inhibizioa hain gai larri eta mingarri baten aurrean, nahiz eta Udal batek eskumenik ez izan gai horren gainean. Uste dugu udalbatzak hartu dezakeen akordio batek horren inguruan lan egiten duten gizarte-mugimenduei babesa eman eta presioa egin diezaiokeela Gobernu bati.
Ulertezina da inhibizioa, estalduraren, zigorgabetasunaren, torturari buruzko ia ikerketarik ezaren eta metodo horren bidez lortutako deklarazioen ondorioz ezarritako milaka urteko zigorren aurrean.
Ulertezina da inhibizioa, jakin badakigunean, torturatzaileei egindako prozesu eta epaiketetan, praktika zital horrengatiko kondenak oso txikiak izan direla, irrigarriak, eta torturatutako biktimak gehiago umiliatzeko, polizia horiek kondekoratu eta/edo goratu egin dituztela kasu batzuetan.
Ulertezina da inhibizioa, beste batzuk egiten ari diren lana aipatuz, hala nola Eusko Jaurlaritza Memoriaren Legearekin denbora-tarte jakin bati buruz egiten ari dena, estolda ofizialen usain txarrak behartu baitu gobernu-boterea zuria beltzaren gainean jartzen saiatzera.
Luze eta zabal hitz egin dezakegu torturari buruz; pertsona asko, gehiegi, bortizki torturatuak izan dira herrialde honetan, gure herrian, Orozkon, ere bai. Eta inork ezin du ukatu jokabide sistematikoa eta gai tabua izan dela, froga nabariak egon arren. Horregatik, eta horrelako gai batean, non torturatutako pertsonen zifra eskandalagarriak atera diren, asmo-adierazpen batek Udalean dauden indar politikoen onespenik ez jasotzea kezkagarria iruditzen zaigu.
Datuek ez dute engainatzen, nahiz eta baten bat tematu daten testuinguruan kokatu behar dela. Faxismo frankistak boterea hartu zuenetik, zigorrik gabe torturatu da, eta polizia-jardunaren praktikatzat hartu da. Fiskalen eta estamentu juridikoen oniritzia eta babesa izan dute; klase politikoaren gehiengoaren babesa izan dute, eta edozein ikerketatatik eta zehapen-prozeduratik salbu dagoela jakiteak ematen du zigorgabetasuna. Ezin dugu ahaztu F. Marlascak esan zuen bezala, "Egia juridikoa baliozko bakarra" dela, baina ahaztu egin zen Europako auzitegiek torturak ez ikertzeagatik Espainiako estatua zigortu duten aldiez, kasu gehienetan bera inplikatuta zegoela.
Hemen, polizia demokratiko batek, Ertzaintzak egindako 336 tortura-kasu daude dokumentatuta, eta ez da ikusi Eusko Jaurlaritzako ezein kideren errurik. Paco Etxebarriak koordinatutako taldeak egindako ikerketaren datuen arabera, 4113 kasu ditu ikertuta; Euskal Memoria fundazioak, azken 50 urteetan bakarrik, eta 40.000 pertsona inguru atxilotuta, 9.600 kasu baino gehiago aipatzen ditu, horietatik asko, hilda.
Kasu eta datu gehiago eta gehiago eman genitzake, baina basatiki torturatu eta hildako pertsonak gogoratzearren, eta euskal gatazkarekin inolako loturarik izan gabe, inork gogoratzen al ditu Almeriara bidaiatu zuten hiru santanderino haiek, haietako baten ilobaren lehen jaunartzea ospatzera, atxilotu, torturatu, metrailatu eta auto kiskalia zeraman amildegi batera bota zituztenak? Zigorrik gabe zer egiteko gai diren erakusten du horrek, eta inork ez du horregatik barkamena eskatu.
Eta harridura sortzen duena, auzitegi bereziak aipatzean eta parekatzean zer ez dakigun lezioak ematen saiatzea da. Hemen, norbaitek ahazten badu, Auzitegi Nazionala da auzitegi berezi nagusia, eta arratsaldean sortu zen, goizean Ordena Publikorako Auzitegia indargabetu zen egun berean. Hori eta lege bereziak, Lege antiterrorista kasu, inkomunikazioa legeztatuz eta torturaren praktikari estaldura emanez, eta epailetzako pertsonaia gaiztoak dira oraindik aldarrikapen hori mantentzera behartzen dutenak. Ez dira — agian bai? — fanatikoak, ezjakinak eta handinahiak. Estatu kolpe faxista bati gerra zibila deitzen dioten berberak dira, eta oraindik 115.000 eta 140.000 pertsona inguru dituzte inguruan. Ezin dugu ahaztu.