Ikusten duguna eta dagoena bat etortzeko, inongo aurreiritzirik, inongo espektatibarik, inongo aurreikuspenik gabe begiratu behar duzu.
Ikusi nuena, ikusi nuela uste nuena, ikusi dudana
Athosen ezkutatzen zenaren erakarpena izan zen nire lehen bidaia egiteko arrazoietako bat. Beste bat izan zen isolamenduagatik espazio mugatu horrek ez zuela naturguneen atzerakadarik jasan kutsadura edo errepideen, autobideen eta beste azpiegitura batzuen aurrerapenaren ondorioz; beraz, penintsula Greziako gutxien kutsatutako toki bat izan behar zen eta, aldi berean, ederrenetako bat izango zen. Erakartzen ninduena espektatiba bihurtu nuen. Iritsi eta aurkitzea espero nuena aurkitu nuen: misterioa eta natura oparoa, nahiz eta duela 29 urte udaberria ozta-ozta agertzen zen oraindik ni iristean.
Orain ez dakit ikusi nuenari ikusi uste nuena gehitu ote nion nire itxaropenak erabat bete zitezen. Iraganean ainguratutako mundu bat aurkitzea espero nuen, azken milurtekoan ezer gertatu ez zen eta bertako biztanleen bizitza 1000. urtean bezala igarotzen zen espazio bat. Ez zen hori zehazki ikusi nuena, ezta eskura izan nuen informazioak adierazten zidana ere, baina historiak Athos ia ukitu ez zuela pentsarazi zidan. Pixkanaka, ideia hori izan zen nire oroimenean oroitzapen gisa grabatuta geratu zena.
Orain ikusi dudanak pentsarazi dit 29 urtetan Athosek milurteko bat baino gehiagoko jauzia egin duela. Ez dakit bidaia honen ondoren oroigarri bat eraikiko dudan ideia horretatik abiatuta. Agian orain, ikusi dudanari zerbait gehitzen badiot ez da izango nire espektatibetara egokitzeko, baizik eta orain dudan Athosen etorkizunaren aurreikuspenak ez dezan kontraesanik izan ikusi dudanaren eta ikusi uste izan dudanaren artean.
Ouranopolisera iritsi ginen ontziratu bezperan, han hartu behar genuen ferrya Dafnira iristeko. 29 urte lehenago ostalaritzako lokal eta denda gutxi irekita zituen herri huts batetik ibili banintzen, orain, apirilean jada, okupazio handieneko denboraldirako esnatzen hasia zen herri turistiko baten itxura zuen. Nahiz eta hurrengo egunean itsasontziratzeko lekua erreserbatu ahal izan genuen, ez genituen oraindik txartelak lortu, Diamonitirion delakoa aurkeztu behar genuen horretarako, eta ezinezkoa zen abiatzeko goizera arte edukitzea.
Ferryan Athosera lanera zihoazen langileak, erromesak eta kanpotar batzuk gindoazen. Dafnira iritsi aurretik itsasertzean dauden arsanas guztietan gelditu ginen. Itsasontzia ozta-ozta gelditzen zen arsanas bakoitzean zama eta pertsonak azkar uzteko. Dafnira iritsi baino lehen, Dochiariou, Xenofontos eta Panteleimonos monasterioen aurretik igaro ginen, itsasertzari itsatsita, eta Xiropotamou ia 200 metro gorago. Fatxada eta teilatu birgaituak zituzten denek. Panteleimonoskoa, errusiarra, oraindik ere aldamioz inguratutako eraikin bat zuena, handiena zen eta ez zuen ezkutatzen bertan egin eta egiten ari zen inbertsio handia.
Geroago ikusi genuen birgaitze-sukar hori eta azpiegituren eraikuntza monasterio guztietan gertatu zela edo gertatzen ari zela penintsula osoan. Zamalanetarako ontziek agregakinak deskargatzen zituzten Dafnin; bizpahiru lekutan lur mugituak, harrobiak, zementuzko siloak eta hormigoizko instalazioak zeuden; lurretik iristezinak diruditen monasterioetara iristen ziren pistak finkatu berriak ziren; Dafni eta Karies lotzen dituen errepideak, obretan, ez du inbidiarik izango kontinenteko edozeini amaituta egoten denean. Europako eta Errusiako dirulaguntzek egunean jarri dituzte bideak (orain lurrorotako autoak sarritan ikusten dira) eta monasterioak.
Simonos Petra monasterioan bere balkoi korrituetan zehar ibili ginen, amildegian zintzilik, denak zaharberrituta. Duela 29 urte zoruko oholak zapaltzen bazinen oina zuloetatik sartzea oso erraza bazen; orain barandaren kanpoaldera begira bakarrik ikusi ahal izan genuen monasterioa eraikita dagoen arroka, gure azpitik metro askotara. Solasaldi luzea izan genuen monje batekin; Europar Batasunetik iritsitako diruaz ere hitz egin zigun.
‒Denak dira masoiak, baina dirua dirua da ‒esan zigun irribarre ironiko batez.
Simonos Petratik aurrera itsaslabarrean zintzilik gogoratzen nuen bidezidor batetik abiatu ginen; nire lehenengo bidaian ibilitako bidexkarik erakargarriena bezala gordetzen nuen oroimenean. Mendiaren tolesturak bata bestearen atzetik doaz; hain malda handiz altxatzen dira zerra erraldoi baten gainean egingo bazenu bezala ibiltzen zara, hortz guztiak behetik hasi eta erpinetaraino gainditu beharko baitituzu. Landaretzak inguratzen gintuen itsasoa ikustea eragotzi gabe. Behin eta berriz iristen ginen itsasora tolestura baten erpinetik jaisten ginenean beste batera igotzen hasteko. Errekarrizko hondartza batean atseden hartu genuen. Eguzkitik babestu ginen haitzulo batean. Aimarrek bisitariei ezarritako debekuetako bat hautsi zuen: itsasoan bainatu zen; beharbada bi arau urratu zituen, bainua hartzeko ez baitzen behar bezala jantzi. Bainuaren inbidia izan nuen, baina ez nuen jakin nahi izan zein zen sentsazio termikoa, uretara sartzean zein handik irtetean dardarazi egingo nindukeena.
Atseden hartzen ari ginela, ontzi pare bat iparralderantz pasatzen ikusi genituen, Dafni edo Ouranopoliserantz. Pentsatzen hasi nintzen agian ez direla beste hiru hamarkada igaro beharko Athos bisitatzeko bidaia turistiko jendetsuak antolatu izan aurretik. Orain, herrialde ortodoxoetatik erromes taldeak iristen ari dira beren elizetatik edo komunitate erlijiosoetatik antolatutako bidaietan. Harritzekoa ote litzateke penintsula bisitatzeko mugak malgutzea turismoa jasotze aldera? Badirudi etengabeko hazkundean eta aberastasun-metaketan datzan aurrerapena sartzen ari dela. Orain azpiegiturak ari dira garatzen. Obra eta birgaitzeen ugaritzeak penintsulara eraman ditu enpresak eta langileak obra horiek egiteko; haiekin batera iritsi dira behar dituzten zerbitzuak. Kariesen badira duela 29 urte ikusi ez nituen dendak eta ostalaritzako negozioak. Egunez, bere kale nagusiak herri turistiko batena dirudi, ortodoxiaren eta espiritualtasunaren babesleku gisa definitzen den estatu monastiko batena baino gehiago. Zenbat falta da Athoseko aberastasun naturalaren ustiapena ere bultzatzeko?
Ez dakit Athosera itzuliko naizen gertatuko diren aldaketak egiaztatzeko (edo, hobeto esanda, nire zentzumenek sinestaraziko dizkidaten aldaketak). Litekeena da ikusten dudana eta dagoena bat ez etortzea. Eta ia (ia?) ziurra dena beste 29 urte barru ez naizela itzuliko.