JAIONE PAGAZAURTUNDUA (Laudio, 1985) Nepaleko umezurztegi batean ibili da bolondres lanetan.
Nepalen bolondres gisa lanean eman duzu uda, nolatan?
Urte nahikotxo buruan izan dudan zerbait izan da atzerrira bolondres gisa joatea. Orain arte ez dut horrelakorik egiteko aukerarik izan eta urte berriarekin batera esperientzia hau biziko nuen urtea hau izango zela erabaki nuen. Bolondres gisa joateko informazio ugari topa daiteke Internet bidez
eta halaxe egin nuen nik ere. Informazioa bilatzen ibili nintzen eta aukera guztien artean bat-batean Nepal agertu zen. Hasieran ez neukan Nepal buruan, hegoamerikara joatea zen nire ideia , baina herrialdeari buruz irakurtzen hasi nintzen eta jendearen bizipenak ezagutu nituen. Aiaraldearen irakurlea naiz eta bere garaian Ane Intxaurragari egindako elkarrizketa ere irakurri nuen. Guztiak ziren iritzi positiboak. Guzti honek hara joateko erabakia hartzera bultzatu ninduen. GKErekin harremanetan jarri eta bidaia prestatzen hasi nintzen.
Zer ikusi duzu?
Bertara iritsita Kathmandu izan zen ikusi nuen lehen hiria. Hiri handia da eta kaleak jendez gainezka daude beti. Zoramena ni bezalako herritar batentzako. Bertan pare bat egun bakarrik eman eta handik Pokhararako bidea autobuses egin nuen. Bertan, Annapurnako mendilerro azpian, eman dut hilabete osoa. Hiri txikiagoa da eta beraz askoz lasaiagoa. Nepaleko familia tradizional batekin bizi nintzen. Bertan bizi eta umezurztegian lan egiten nuen 14 umerekin. Ume hauen bizitzari buruzko xehetasunak berriro ere etxean nengoela ezagutu nituen. Bizitza gogorrak guztiak ere hain gazteak
izateko. Familiaren egoera ere ez zen batere erraza. Imajinatuko duzuenez denetarik ikusten da horrelako herrialdeetan, baina gauza guztien gainetik nabarmenduko nukeena irribarreak izan dira.
Eta ikasi?
Ikasi baino “desikasi” egin dudala esan daiteke. Mendebaldeko munduan gauzak beltz edo txuri ikusten ditugu, eta dena irmoa eta finkoa balitz bezala tratatu. Nepalek irakatsi didan gauza garrantzitsuena kolore grisa ulertzea da. Askotan mundua ulertzeko era bakarra dagoela iruditzen zaigu eta horrelako bidaiek beste errealitateak ulertzen ikasteko aukera ematen digute. Beste pentsaerak, hasieran ulertezinak zaizkigun jokaera eta iritziak errespetatu, eta zergatik ez hein handi batean ulertzeko pausuak eman.
Zerk harritu zaitu gehien?
Topiko bat da orain esango dudana baina hala izan da: jendearen eskuzabaltasun eta purutasuna. Umeek zeukaten guztia elkarbanatzen zuten, eurak arduratzen ziren ume bakoitza berea izateaz. Nire bertako familia ere oso umila zen baina zeukatena guztiona zen. Daukatenarekin pozik bizi dira beti gehiago izateko obsesiorik gabe, ez dute mesfidantza ulertzen eta jarrera negatiboak alde batera zsteko daukaten naturaltasuna deigarria egiten zitzaidan. Behin han norbaitek esan zidan bezala: bizitza bakarra daukagu eta zergatik ez irribarrez bizi?
Elkartasuna eta bolondres lana umezurtz dago?
Ez dut uste elkartasuna umezurtz dagoenik. Nik uste kontrakoa gertatzen ari dela. Krisi madarikatu honetan murgilduta gaudenetik jendearekiko hurbiltasuna are beharrezkoa daukagula. Zerbaiten parte sentitu nahi dugu eta ez bakarrik arazo guztien aurrean. Hau da elkartasuna hain zuzen ere.
Dena den bolondres izatea lan arruntetik guztiz desberdindu beharra dago. Biak egin baitaitezke aldi berean helburu guztiz desberdinekin. Are gehiago nik uste biak direla ezinbestekoak gure gizartean.
Zer esango zenioke halako bidaia edo ekarpen bat egitea burutik pasa ez zaionari?
Begiak irekitzeko. Askotan badirudi bakoitzaren ingurune txikiak daukala garrantzia: gure arazo txikiek, gure, gure gure… eta mundua oso handia da bizitza bakoitzaren zilborrari begira emateko. Nire helburua umeekin lan egitera joatea zen baina azkenean eurak izan dira nirekin lan egin dutenak eta ni aldatu nautenak: umeek, bertan ezagututako jendeak eta bizitako bizipenek. Guzti horrek ni lagundu nau gehiago nik ziurrenik eurek lagundu ditzakedana baino. Aurreiritzi eta zalantzek ez dute ezertarako balio bertara iristen zarenean guztiak erortzen baitzaizkizu lurrera. Horrelako zerbait bizitzeko erabakia hartu nuen, bizitzan behin egin beharreko zerbait iruditzen zitzaidalako. “Behin bakarrik bada ere egin beharra daukat” esaten nion neure buruari. Ahal izanez gero berriro parte hartuko nuke era honetako proiektu batean.