Azken urteotan maiz ikusi dut prentsan, baita kalean entzun ere "Españica" etxeaz aritzea. Eta guztietan penatuta ibili naiz nolabait, gure herria eta herriko toponimoak ez ezagutzeak zelako ondorio tristeak izaten dituen ikustean.
Honako kasu honetan jakin beharko genuke, Laudion ez dela izan sekula izen hori izan duen etxerik. Aipatu etxeak, San Inaziori eraikiriko baselizaren ondoko etxe horrek oso oker ez banago "Ugarte txikerra" edo izan du izena beti.
Zertan dator ba etxe honen izendapen moderno hori?
Ugarte txikerra etxean orain gutxira arte "Españica" goitizena zuen gizon bat bizi izan da. Goitizena munduko bigarren gerlan Espainiako 36ko golpistak Hitlerri laguntzeko bidalitako dibisioan ibilitakoa zelako jarri omen zioten.
Hortaz, "Españica-ren etxea" omen zena, bertoko kazeta batean, bapatean "Españica etxea" bilakatu zen. Eta hortik orokortu bide da okerra batetik bestera errepikatu delarik.
Desagertua da etxea dagoeneko. Otoi, ez hasi orain sortuko den orubeari "Españica" deitzen. "Espainia txikerra" barik, gure "Ugarte txikerra" baita.