Eskualdeko enpresa handietan lan egin duzu mediku bezala, zein izan da zure ibilbidea?
1999an hasi zen nire ibilbide profesionala lan osasunaren esparruan. Geroztik, oso esperientzia desberdinak bizi izan ditut lan mediku gisa. Unitate mugikorretan errekonozimendu medikuak egin ditut enpresa handietan Estatu Espainiar osotik, adibidez.
Zaintza arduraduna ere izan naiz Arabako mutua baten prebentzio zerbitzuan, baita ospitale bateko prebentzio zerbitzuko lan medikua ere. Gainera, Arabako Osalanen osasun laboralaren unitateko arduraduna izan naiz, TRI enpresako mediku zerbitzuaren arduraduna eta, gaur egun, Bilboko Udaleko mankomunatuaren prebentzio zerbitzuko osasunaren oinarrizko unitateko arduraduna naiz.
Esan beharra dut nire etapa guztiak oso aberasgarriak izan direla. Eskualdeko enpresa handietako batean nire esperientzia enfokatzea proiektu profesional liluragarria izan zen, nire etapa horretako lanaren zale nintzen, nire beste etapetan bezain beste edo gehiago. Tamalez, ez zen nire lan osasuneko proiektu guztiak langileetan ezarri ahal izateko adina luzea izan.
"Aurrera egiteko, eta osasun laboraleko plan edo politiketan beste aurrerapauso bat eman ahal izateko, era bakarra osasun laboralean lan egiten dugun parte guztien inplikazioa da"
Nola definituko zenuke zure espezialitatea?
Lanaren medikuntza funtsezkoa da populazio langilearen osasunean, oinarrizkoa dela esatera ausartuko nintzateke; gure bizitzan ordu asko inbertitzen baititugu lan egiten. Lanaren medikuen jarduera eremuak hauek dira: Promozioa, prebentzioa, zaintza, asistentzia eta aditu txostenak osatzea. Lanaren medizinaren helburu nagusia lan gaixotasunen prebentzioa da.
Ez dut lanaren medikuntza ulertzen beste prebentzio, higiene, ergonomia, psikosoziologia eta segurtasun espezialitateen eskutik joan gabe. Era koordinatuan lan egin behar da.
Gainera, funtsezkoa da sistema publikoko beste medikuntza espezialitateekin harremana eta koordinazioa mantentzea, ikertu eta gaixotasun profesional posibleak edo jatorri laboraleko gaixotasunak saihestu ahal izateko. Batzuetan, gertakizun orokorrak bezala determinatzen dira, haien eragilea lana denean.
Langileen osasunaren zaintzaren terminoak aktibitate multzo bat barnebiltzen du, eta arrisku laboralen prebentziora bideratuta dauden norbanako eta kolektiboei men egiten die. Haien helburu orokorrek osasun arazoen identifikazioarekin eta esku hartze prebentiboen ebaluazioarekin dute zerikusia.
Arrisku Laboralen Prebentzio Legearen harira, langileen osasunaren zaintzaren liburu zuriak hurrengo kontzeptuak lantzen ditu: Osasunaren zaintza, osasunaren zaintza indibiduala, osasunaren zaintza kolektiboa, diziplina koordinatuen jokaera koordinatua, lehenengo sorospenen atentzioa eta lan osasunaren promozioa.
Zergatik aukeratu zenuen esparru hori eta ez beste bat?
1997an, unibertsitateko medikuntza ikasketak bukatu nituenean, orain graduondoko ikasketan izendatzen dituzten horietan sartu nintzen eta, bi urtetan, bi master egin nituen EHUn arrisku prebentzioei buruz; prebentzioan espezialitate guztiak egin nituen.
Arrisku Laboralen Prebentziorako Legearen ondorengo urteak ziren, eta eremu laboraleko gaixotasunak prebenitzeko aukerak ilusionatu egin ninduen.
"Oraindik ez da lan osasuna inbertsio bat bezala ulertzen, kostu bat bezala baizik"
Nola deskribatuko zenituzke zure bizipenak sektore horretan?
Nire bizipenak beti izan dira, eta jarraitzen dute izaten, oso aberasgarriak. Lehen adierazi dudanez, nire esperientzia askotarikoa izan da.
Sektore publikoan eta pribatuan dut esperientzia; enpresetan eta Osalan bezalako administrazio sektorean, arrisku laboralen prebentziorako materian Eusko Jaurlaritzako organo autonomo erantzulean. Bizitzan bezala, nire lanbidean teoria eta praktika ez doaz beti eskutik. Hori gertatzeko ñabardura asko daude.
Uda honetan, gertakari larriak gertatu dira lan esparruan eskualdean. Kasu batean, makina batek langile baten heriotza sortu zuen, bakarrik zegoela, eta beste heriotza bihotzeko baten ondorioz izan zen, muturreko beroko lanpostu baten egoeran. Nola baloratuko zenituzke gertakariak osasun laboralaren eta erantzukizunaren ikuspuntutik?
Pertsona batek era ziurrean lan egin ahal izateko giza faktorea (gauzak egin nahi izatea) eta faktore teknikoa (gauzak egiten jakitea) behar dira. Ez ditut kasuak hurbiletik ezagutzen.
Baliteke bi zorigaitzeko gertakariek antzeko ezaugarriak izatea, baina kasu bakoitza banan-banan ikertu eta hausnartu behar da.
Nire esperientziatik, kasu partikular bakoitzean, denok dugu gure erantzukizun parte bat, inolako adibide jakinetan sartu gabe. Bakoitzak erantzukizun kuota desberdina du.
Aurrera egiteko, eta osasun laboraleko plan edo politiketan beste aurrerapauso bat eman ahal izateko, era bakarra osasun laboralean lan egiten dugun parte guztien inplikazioa da: enpresariak, agente sozialak, administrazioa eta, orokorrean, gizartea.
Erakunde sindikalek osasun laboralean prekarietatearen eragina nabarmentzen dute, nola baloratzen dituzu baieztapen horiek zure ibilbide profesionaletik?
Dudarik gabe, krisi eta prekarietate momentuetan, osasun laborala bigarren plano batera pasatzen da inbertitzen eta ikertzen uzten delako.
Enpresak gizatasuna galtzen du; hori osasun laboralerako arazo handia da, eta oso era negatiboan eragiten du ongizate pertsonal eta laboralaren arloan.
Oraindik ez da lan osasuna inbertsio bat bezala ulertzen, kostu bat bezala baizik. Oraindik ez da ulertzen lan populazio osasuntsuagoa, zoriontsuagoa eta produktiboagoa ere badela, eta hori beti da ona gizarte osoarentzat.