Hauteskunde garaian zehar zure burua alkate moduan ikusi zenuen noizbait edo ez zenuen espero?
Zatituta nengoen. Ez dakit ikusi, baina buruan pentsatzen nuen ezetz eta aldi berean sentzasioa bat nuen. Ez zegoen oso argi azken momentua arte. Berria jasotzea nahiko harrigarria izan zen.
Entzun dugu albiste eta hedabideetan udalaren egoera ekonomikoa oso larria dela, zergatik?
Urduñak daukan arazoa oso berezia da. Udal askok fakturak dituzte ordainzeko baina gure arazoa ez da hori, mailegu handiak ditugu eta zor handia dugu. Urtero 500.000 euro baino gehiago ordaindi behar ditugu zor hori ordaintzekoeta bestalde diru sarrerak murriztu dira. Beraz, heldu da momentu da non ez dela dirua heltzen. Eta kostata ulertu dezakegu aurretik ezer ez egitea. 2004etik arazo hau mahaigainean zegoen. Ez dakigu nola egin ziren egindako inbertsioak eta maileguak.
Egoera ekonomiko horregatik aurreko agintaldiko politikoei ardura legalak eskatzea baloratu duzue?
Ardura argi dago. Kudeaketa eredu baten ondorioa da gaurkoa. Guk ardura leporatu diegu baina legalki horrek ez dauka ondoriorik.
ERREDAKZIOA: Zein izan dira urte honetan hartu izan dituzuen neurri azpimarragarrienak?
Gauden egoera kontuan izanda, azpimarragarriena aurrekontuak ez onartzea izan dela. Nahiz eta gehiengoa eduki, beti gardentasun hori mantendu dugu eta herriari azaldu diogu kontuak ez direla ateratzen. Badaude tresnak aurrekontu bat egiteko non zenbakiak egokitzen ziren baina uste genuen hori ez zela zintzoa, arazoa estaltzea baino ez litzateke.
Gero, herri asanbladak eta herri lantaldeak antolatu ditugu partaidetza garatzeko, asteburuko peatonalizazio aipatuko nuke ere, azken finean hau ez zen diru kontua, baizik eta borondate arazo bat.
Egoitzaren zuzendaritza berreskuratu dugu eta zuzeneann kudeatzen dugu udalean. Lehen azpikontratatuta zegoen eta arazoak zeuden. Gainera, kudeaketa honekin agerian geratu da zenbakiak hobetu direla.
Diru gastua orokorrean murriztu dugu. Nahiz eta aurrekonturik ez egon plan bat egin dugu partidak murrizteko. Irizpide moduan kontuan izan dugu zeintzuk ziren behar ez ziren gastuak, ildo horretatik, gure soldatak eta politikoen ekaroenak ere murriztu ditugu. Udalbatzak arratsaldez egiten ditugu hilabetero, azken ostegunean.
Alkatetzatik bi egun astero jarri ditugu herritarrekin egoteko eta haiekin hitzorduak izateko.
Andima Landaluze: Zeintzuk dira etorkizunean Urduñak dituen erronkak eta zeintzuk dira Bilduren udal gobernuaren lehentasunak udalerrian?
Udal funtzionamendua ondo antolatu behar dugu, dauzkagun baliabideak ondo aprobetxatzeko eta ez bakarrik murrizketak egin, hori ezin daiteke zulotik ateratzeko bidea izan. Herria, Foru LAdundiko eta sistema finantzieroaren inplikazio bat eman behar da.
Udalak ekintza ekonomikoa berpiztu behar du ere, horretarako plangintza eraginkor bat egin behar dugu, ondo aztertu behar dugu hori ereduan aldaketa bat sortzeko. Lehenbizi ondo antolatu behar dugu guzti hori jendea eta merkatuaren aurrean hori posible dela erakusteko.
Partaidetza garatu behar dugu. Onartu behar da ere orain arte ez dela horren inguruko kulturarik, batzutan erreza da esatea, baina antolatzea eta jendea mugiaratzea zaila da.
Hirigintzako lehentasunak aldatu behar dira. Hirigintza arloan orain arte erabili diren irizpideak herri bat antolatzeko handiagoa izatea derrigorrezkoa zirudien. Nire ustez ez gara handiagoak izan behar, daukaguna zaindu eta mantendu behar dugu hobetzeko.
Hondakin Uren Araztegia martxan jarri da aurten, nola baloratzen duzu azpiegitura honen inguruan egindako kudeaketa?
Udalean sartu ginenean, proposatu ziguten ereduarekin ez geunde oso ados. Baina azpiegitura osatuta zegoen eta abian jarri behar zen. Ekonomikoki jasaezina zen Urduña bezalako herri batentzat. Erdi behartuta sartu ginen plan honetan. Ideia alternatiboak ditugu -ur zikinak leku berean ez botatzea, adibidez- baina ezinezkoa da gauzatzea. Inbertsioak beharko genituzke baina ez dugu ahaztu behar, landu beharko dugu beste aukerak daudela erakusteko.
Jon Sanpedro Sanchez: Urduña erdikaldetik kanpo dauden baserriak urteetan erdikaldekoen moduan ordaindu dituzte urteetan ur eta zabor tasak, orain aldaketak etorri dira baina oraindik ere ur zikinekin arazoak daude. Udalak ba al du baserrietako fosoetako ur zikinak jasotzeko plangintzarik? Erdikaldekoak bideratuta dauden bitartean zer gertatzen da baserrietako ur zikinekin?
Eztabaida hori beti egongo da. Kanpoaldean daudenak edo baserrian bizi direnak zerga berdinak ordaintzen dituzte eta ez daukate zerbitzu berak. Baina hirigintza arloak ere moduan ezberdinean antolatzen du hiria. Lur batzuk urbanoak dira eta beste batzuk nekazaritza eremu baten barruan daude eta ezin dira eraikuntzarako erabili.Ekintza ekonomiko bat garatu daiteke lur horietan baina Udalak ezin du bermatu zerbitzu guztiak jasoko direla. Adibidez, kale-argia baserriraino...
Herri batek ezin du jasan hori. Sakabanaketa hori onartu behar dugu. Salbuespen bat da hor egotea. Ez da gauza bera herri erdian bizitzea edo kanpoan.
Zerga aldetik, sakabanaketa horrek ekartzen digu gastu gehiago; azpiegiturak, errepideak... Eta ur kudeaketarekin gauza bera gertatzen da. Ez da gauza berdina eraikin handi batean ura kudeatzeko kolektore bat egiten da eta dena horren bitartez biltzen da eta hori posible da. Baina hodi bat eraman behar badugu baserri bakoitzara ur zikinak jasotzeko, obra finantziatzeko eta mantentzeko oso garestia da.
Begiratu behar dugu zer gertatzen den ondakin horiekin eta baserria hurbil badago, saneamendu hori jarri beharko genuke. Baina kasu batzueta hori oso zaila da; Barruzabal, adibidez. Badaude zonalde batzuk oso urrun daudenak eta obrak handiak izango liratezke.
Ikertu dezakeguna dira putzuak eta hirian dauden saneamendu sistemak eta zer egiten dugun ondakinekin. Horretarako Ur Partzuergoak, printzipioz, ordaintzen den fakturarekin, ondakinen kudeaketa bere gain hartzen du, ordaindu behar dena da ondakinak garraiatzea.
Ekainaren 17an Urduñako kontzentrazio eremuko presoak omenduko ditu udalak, zein da ekimen honen helburua?
Orain arte izan dugun zorra pertsona hauekin eta historiarekin, ez da ezer egin. Ez da inon agertzen eta estali da. Tamalgarriena dena da orain arte ez egitea. Horregatik behartuta gaude halako gauzak egiteko. Ez gara errepikatzen momentu hauetan, gauza berriak dira nahiz eta 75 urte pasa diren.
Aukera hona da ia mende baten 3/4ak pasa dira eta aprobetxatu behar dugu, orain arte ez delako egin, eta oraindik bizirik dirautenak gurekin izango dira. Gutxi dira, 2 edo 3. Hurrengo urteetan desagertu daitezke eta haien ahotsa ez da entzungo. Zorra daukagu haiekin, bereziki Urduñako Udalak, bere garaian kontzentrazioa-esparruari eta espetxeari esker etekinak atera baitzituen. Eta preso hauek herrian ere lan egin zuten, obra publikoetan.
Alde zaharra asteburuetan trafikoari ixteko egitasmoa abian jarri zuen hirigintza batzordeak, ze balorazio egiten duzu ekimen honen inguruan?
Orokorrean balorazioa positiboa dela uste dut. Baina kontua ez da bakarrik ixtea, ekimenak egin behar ditugu hau balorean jartzeko. Ez da soilik piboteak jartzea eta trafikoa eragoztea, merkatariekin egin behar ditugu bilerak haiek alde positiboa duela ekonomikoki ere ikus dezaten.
Herritar moduan abantailak desabantailak baino handiagoak dira. Segurtasuna, kale giroa... oso ezberdina da, gozatzkoa da Alde Zaharreko giroa. Guretzat positibo da baina pausu bat gehiago eman aurretik kontzientzia eta alternatibak landu behar ditugu, oso gogorra baita bestela. Jendea ohitu da leku guztietara kotxez joaten.
Udalaren egoera ekonomikoarekin Aldundiaren inplikazioa eskatu zenuen, nola baloratzen dituzu prentsan agertu diren adierazpenak?
Haiek esan dute ez dutela ardurarik. Noski, beraiek ez dira errudun bakarrak. Baina betebehar bat zeukaten nolabait tutoretza finantzieroa garatzeko. Hau gertatu aurretik konturatu behar ziren zeozer gertatzen ari zela herrian eta ez dakit Udalari egindakoa debekatzea, baina gutxienez txosten bat egitea eta helaraztea abisatzeko zulo batean sartzen ari zirela.
Guk egin genuena beharrezkoa zen guretzat eta haiek egin dutena da haiei tokatzen zaiena; ez zela bere errua esate. Hori bai, onartu behar dugu, erruaren zati bat, nahiz eta txikia izan, hori baloratu behar da oraindik, Aldundian dagoela.
Zergatik egon zinen Otxamaiotako zezenketetan? Zezenketan alde zaude?
Hau argitu behar da. Gu ez gaude ez zezenketaren alde ez aurka. Guk herriaren ahotsa jaso dugu. Une honetan herrian daukaguna da elkarte bat, non ia 300 lagun daude, ohitura bat, antolakuntza bat dago horren atzean, zezen plaza eta bi toreatzaile.
Bestalde, ez dago elkarte bat zezenketaren aurka, ez dugu ezer jaso ofizialki horren kontra, gure programan ez zen agertzen zezenketen aurka ginenik, kanpainan ez zen ezer aipatu, beraz jendeak ez du hori bozkatu.
Eztabaida hori sortzeko herri mugimendua beharrazkoa da. Horren aurka edo horren alde antolatu behar da. Momentuz daukaguna horren alde da.
Ekonomikoki gutxi edo asko den eztabaidatu behar da. Udalak erabaki behar du zentzu horretan bidezkoa den edo ez. Baina guk zezenketaren ekintzetan gastatzen zen diruari jarri diegu beste ekintzetan ezarri den murrizketa berdina, hau da %20. kontuak ez dira guztiak atera eta ez bada akordiorik gauzatzen badaukagu klausula bat non ondorioak egongo diren zezenketa munduarentzat. Hori irekita dago une honetan.
Herri mugimenduak dauka hitza hemen, ez alkatetza ezta Bildu ere. Zer herri mugimendu mota daude? Honen alde eta honen aurka. Eztabaida bat sortu daiteke eta herri galdeketa beharrazkoa bada, egingo da, baina guk ezin dugu eztabaida hori sortu. "Kazikada" bat izango litzateke.