"Pasa den mende erdialdeko jai egitarauetan berakatz egunaren ospakizuna aspaldiko ohitura zela jasotzen zen"

Erabiltzailearen aurpegia Gartzen Garaio Atxurra 2012ko abu. 22a, 18:30

ARANTZA SAUTUA (Laudio, 1975) Laudion Berakatz egunaren ohitura berreskuratu duen Untzueta Dantza Taldeko kidea da. San Roke jai egun nagusiak lan egiten ematen zuten herritarren jai honen inguruan galdetu diogu.

Berakatz egunean Untzueta Dantza Taldeak aspaldiko tradizio bat berreskuratzen du, zein?

ARANTZA SAUTUA (Laudio, 1975) Laudion Berakatz egunaren ohitura berreskuratu duen Untzueta Dantza Taldeko kidea da. San Roke jai egun nagusiak lan egiten ematen zuten herritarren jai honen inguruan galdetu diogu.

Berakatz egunean Untzueta Dantza Taldeak aspaldiko tradizio bat berreskuratzen du, zein?
     Egia esan, ohitura bat baino gehiago bildu genuen egun berean. Berakatz eguna bera, hau da, Laudioko jaietako [txupinazoa edo Ama Birjina, Saint Roke eta Saint Roketzar] ondorengo laneguneko ospakizuna bertakoentzat. Abuztuaren 18an ospatzen zuten, eta domeka bazen, orduan astelehenean, 19an, egiten zuten. Beti lanegun batean, aurreko jaiegunetan lanean [etxeko lanak egiten batez ere] ibilitakoen omenez eta beraien partehartzearekin egiten zen-eta.
  Horrez gain, zabor-egunarena, garrafa egitearena, anaidetasun bazkaria eta erromeriak edo dantza-plazak gogoratzen, berreskuratzen eta mantentzen saiatu gara.
   Gainera, txupinazoaren ostean, koadrillek Nagusien Egoitzara joaten ziren geure nagusiei jaietako zapia janztera. Urte batzuetan galdu zen ohitura hau, eta denon artean erabaki genuen egun honen hasieran egitea. 
        
- Noiz hasi ziren laudioarrak egun hau ospatzen?
  Ez dakigu noiz hasi zen Berakatz eguna ospatzen, baina badakigu aurreko mendeko erdialdean erabat finkatuta zegoela [eta orduko jaietako egitarauetan aspaldiko ohitura zela idazten zuten], eta 1960. hamarkadan egiteari utzi ziotela apurka apurka, jaietako egitarauetan agertu arren. Inguruko herrietan ospatzen den antzekoa izango zen: Orozko, Arrankudiaga edo Ugaoko Indaba-jana. 
- Nolatan berreskuratu zenuten ohitura hau? Noiz?
    1996an “Bai” aldizkarian argitaratu ziguten horri buruzko bildutako informazioa, baina urte hartan jaietako antolatzaileak eta koadrilek adostasunik lortu ez zutenez, hurrengo urtean berreskuratu zen ohitura hau, koadrilen eta lagunen laguntzarekin.
   Urte batzuk beranduago jaien berrantolaketa zela eta, denon artean erabaki genuen jaietako azken txanparen lehengo egunean kokatzea. Hau da: lehenengo jaiegunen txanparen osteko eguna izatetik, azken txanparen aurreko eguna izatera. Eta orduan, soka eta aurreskua mutilek gidatzen zutela, nesken eskuetara pasatu zen. Eta ondoren, tartekatzen dugu ardura hori. Urte batzuetan mutilak, besteetan neskak burua dira.
- Egun horretan ateratzen duzuen astotxoa eta gurdiak ere badu bere esanahia, ez da hala?
Bai, garai batean [duela hirurogei bat urte] zabor biltzaile bakarra genuen herrian, Felipe Zaballa, bere astoa eta gurditxoa. Eta jaiak amaitu osteko egunean, Kofradia ondorengoa (zabor eguna deitzen zutena) zuen bere jaiegun bakarra. Orduan berak, txistulariek eta ohiko festazaleek, astoa eta gurdia apaindu eta ospatzen zuten.
  Garai haietan, berakatz egunean, etxez etxe joaten ziren (etxeko lanetan ari zirenen bila), eta bertan gonbidatzen zuten jan-edatera. Gaur egun jan-edatekoak herriko kaleetatik gurdian bertan garraiatzen ditugu. 
- Zer egitarau antolatu duzue aurten berakatz egunerako?
  Egia esan, guk hasieran nahi genuen bezala, gero eta koadrilla, talde zein lagun gehigok antolakuntzan parte hartzen du. Baita kalejiran, sokan, bazkarian eta eromerian.
  Egitaraua, gutxi gora behera, azken urtetakoa da. Baina berriren bat nonbaiten agertu liteke. Onena parte hartzea, badaezpada... 
   Eskerrik asko geugaz akordatzeagatik eta izan duzuen pazientziagatik.

Berakatz egunean Untzueta Dantza Taldeak aspaldiko tradizio bat berreskuratzen du, zein?

Egia esan, ohitura bat baino gehiago bildu genuen egun berean. Berakatz eguna bera, hau da, Laudioko jaietako (txupinazoa edo Ama Birjina, Saint Roke eta Saint Roketzar) ondorengo laneguneko ospakizuna bertakoentzat. Abuztuaren 18an ospatzen zuten, eta domeka bazen, orduan astelehenean, 19an, egiten zuten. Beti lanegun batean, aurreko jaiegunetan lanean (etxeko lanak egiten batez ere) ibilitakoen omenez eta beraien partehartzearekin egiten zen-eta. 

Horrez gain, zabor-egunarena, garrafa egitearena, anaidetasun bazkaria eta erromeriak edo dantza-plazak gogoratzen, berreskuratzen eta mantentzen saiatu gara.   

Gainera, txupinazoaren ostean, koadrillak Nagusien Egoitzara joaten ziren geure nagusiei jaietako zapia janztera. Urte batzuetan galdu zen ohitura hau, eta denon artean erabaki genuen egun honen hasieran egitea.

Noiz hasi ziren laudioarrak egun hau ospatzen? 

Ez dakigu noiz hasi zen Berakatz eguna ospatzen, baina badakigu aurreko mendeko erdialdean erabat finkatuta zegoela (eta orduko jaietako egitarauetan aspaldiko ohitura zela idazten zuten), eta 1960. hamarkadan egiteari utzi ziotela apurka apurka, jaietako egitarauetan agertu arren.

Inguruko herrietan ospatzen den antzekoa izango zen: Orozko, Arrankudiaga edo Ugaoko Indaba-jana.

Nolatan berreskuratu zenuten ohitura hau? Noiz hasi zineten?   

1996an “Bai” aldizkarian argitaratu ziguten horri buruzko bildutako informazioa, baina urte hartan jaietako antolatzaileak eta koadrilek adostasunik lortu ez zutenez, hurrengo urtean berreskuratu zen ohitura hau, koadrilen eta lagunen laguntzarekin.

Urte batzuk beranduago jaien berrantolaketa zela eta, denon artean erabaki genuen jaietako azken txanparen lehengo egunean kokatzea. Hau da: lehenengo jaiegunen txanparen osteko eguna izatetik, azken txanparen aurreko eguna izatera. Eta orduan, soka eta aurreskua mutilek gidatzen zutela, nesken eskuetara pasatu zen. Eta ondoren, tartekatzen dugu ardura hori. Urte batzuetan mutilak, besteetan neskak burua dira.

Egun horretan ateratzen duzuen astotxoa eta gurdiak ere badu bere esanahia, ez da hala?

 Bai, garai batean [duela hirurogei bat urte] zabor biltzaile bakarra genuen herrian, Felipe Zaballa, bere astoa eta gurditxoa. Eta jaiak amaitu osteko egunean, Kofradia ondorengoa (zabor eguna deitzen zutena) zuen bere jaiegun bakarra. Orduan berak, txistulariek eta ohiko festazaleek, astoa eta gurdia apaindu eta ospatzen zuten. 

Garai haietan, berakatz egunean, etxez etxe joaten ziren (etxeko lanetan ari zirenen bila), eta bertan gonbidatzen zuten jan-edatera. Gaur egun jan-edatekoak herriko kaleetatik gurdian bertan garraiatzen ditugu. - Zer egitarau antolatu duzue aurten berakatz egunerako?  Egia esan, guk hasieran nahi genuen bezala, gero eta koadrilla, talde zein lagun gehigok antolakuntzan parte hartzen du. Baita kalejiran, sokan, bazkarian eta eromerian. 

Egitaraua, gutxi gora behera, azken urtetakoa da. Baina berriren bat nonbaiten agertu liteke. Onena parte hartzea, badaezpada... 

LAGUN AGURGARRIA:

Bisitatzen ari zaren webgune hau euskararen normalizazioaren alde Aiaraldea Ekintzen Faktoria proiektu berrituak garatzen duen tresnetako bat da.

Euskarazko hedabideak sortu eta eskualdean zabaltzeko gogor lan egiten dugu egunero-egunero langile zein boluntario talde handi batek.

Hedabide herritarra da gurea, eskualdeko herritarren ekarpen ekonomikoari esker bizi dena, jasotzen ditugun diru-laguntzak eta publizitatea ez baitira nahikoa proiektuak aurrera egin dezan.

Herritarra, anitza eta independentea den kazetaritza egiten dugu, eta egiten jarraitu nahi dugu. Baina horretarako, zure ekarpena ere ezinbestekoa zaigu. Hori dela eta, gure edukien hartzaile zaren horri eskatu nahi dizugu Aiaraldea Ekintzen Faktoriako bazkide egiteko, zure sustengua emateko, lanean jarraitu ahal izateko.

Bazkideek onura eta abantaila ugari dituzte gainera, beheko botoian klik eginda topatuko duzu informazio hori guztia.

Faktoria izan, egin zaitez bazkide.

Aiaraldea Hedabideko lantaldea.


Izan bazkide