[IRITZIA] Bere ohean hil zen behintzat

Estatistikarako zenbaki bat gehiago da, ziurrenik hori ere ez, zenbaki ofiziosoa delako; ez zioten testa egin, askori bezala, bereziki adineko pertsonei, osasun krisi honen sakrifikatu handiei. Baina amak agur esan zigun bere ohean, bai, bere “heriotza ohean”, idazten dugunoi idaztea gustatzen zaigun bezala. Bere ohean, bere gelan, bere etxean bota zuen azken aire-ahokada.

Ohe horretan, txikitan, nire aita lanera joaten zenean sartzen nintzen, kalean farolak ere jarrita ez zeuden orduetan. Egunero, bere kamisoiaren berotasunean, tarte batez ikasten nuen, eta minutu batzuk gordetzen nituen, gosaldu aurretik, mahaiko argia itzaltzeko, harengana joaoteko eta isilean gozatzeko. Bera joan den modu berean. Bere gelan, armairu bera, orduko ontzitegi bera, aulki bera albo batean, bitxigile bera… Ni bere ondoan eserita egon nintzen, orduak, bere azken lau egunak ohean, biziari eusten, arnasa hartzen, totelka, eldarnioan… Gutxienez, gripe iragankorra zela pentsatuz joan zen, negu bakoitzekoa bezalakoa; gripe gogorra, baina gripea, azken finean. Bere hurbileko kideez inguratu zen, bere familia han zegoen, bere oheburua apaintzen duten argazkietan behintzat. Xuxurlatzen nion bitartean joan zen, eskutik heltzen nion bitartean, haurtzaroko goiz haietan berarekin elkartzen nintzenean bezala. Musu bat kopetan zuela joan zen. “Eskerrik asko” bat, “maite zaitut” bat. “Maite dizute” bat. Sentimendu eta epidermisez ez dakien eskularru batek banatzen zituen gure eskuak. Musu bat, pantaila baten plastikoak eta, azpian, maskara batek banandutakoa. Baina bere ohean joan zen, bere gelan, bere etxean, lagunduta. Eta horregatik naiz zorionekoa. Zorionekoak gara. Zorionekoa izan zen.

Egun batzuk zeramatzan katarroarekin. Dekretu bidezko konfinamenduaren aurretik ere, etxean geratu zen, familiaren dekretuz. Baina, dena dela, ditxosozko koronabirusak konfinamendua saltatu zuen. Joan den asteko igandean agertu zen sukarra. Eta bere etxeko isolamendua erabatekoa izan zen. Bakarrik, bere katarro eta gargarekin, bere ondoez orokorrarekin, baina beti baikor. Asteazkenean medikuaren bisita. Zaratak, txarrena baieztatzen zuten auskultazioak. Ez dute testik egiten. Pikutara testak. Koronabirusa zen. Ostegunean, okerrera egiten du iragarpenak. Berak, aldiz, bizi jarraitzen du, beti bezala. Ordu batzuk barru, lehen zalantza: edo ospitalera, non ez duten ezer bermatzen (familiako inor alboan izan gabe hil daitekeela soilik) edo etxean, non gutxienez norbaitek eskua emango dion azken hatsean. Ez dago eztabaidarik neba-arreben artean. Gure ama, hil behar baduzu, ez zara bakarrik hilko. Minutu gutxi batzuetan (izan zen bezala kontatzen dut) norbaiti deika nonbaiten, larrialdiko bilera osasun-zentroan, eta talka errealitatearekin. Telefono bidezko diagnostikoa da gaitzak okerrera joko duela azkar, ordu batzuetako kontua. Edo adin kontua. Gazteenak, lehenik. Bigarren erabakia: egia esaten diogu edo ez. Neba-arreben artean ez dago eztabaidarik. Joan behar bada, bizi izan zen bezala joango da, lagunekin kafea hartzean edo igandeko rabetan pentsatzen.

Gutxieneko morfina dosia, hogeita lau ordu, lau egun eta erdi, arrebaren eta nire artean, bere oheari itsatsita. Txandaka. Malkoak harengatik, agur esan eta zenbat maite duten esan ezingo dioten gainontzeko senideengatik. Amantal mediko batekin, plastikozko mantal batekin, zapata babestuekin, eskularruekin, maskararekin, pantaila babeslearekin… irreala. Filma batean bezala. Ezin da gertatu. Gau bat gainditzen du, egun bat, eta beste bat, eta beste egun bat… argitasun une txiki batzuen artean, non ez zuen bere umorearen izpirik ere galdu, zeren, berak esan ohi zuen bezala, "Ez dut whatsappa izango, baina bai guasa". Arnasketa behartua, eztarri lehorra, ezpainak pitzatuta, esaldi inkongruenteak, begiak erdi irekita… Piztuta zegoen bere kandela, egun eta gauez pizten zuena bere gertukoen omenez, lan-elkarrizketa batera, azterketa batera edo alkatetzara joaten ginenean. Baina berarentzat ez zuen eraginik izan.

Astebete dagoeneko. Bat-batean, arnasketa zailagoa egiten da. Birusa, bera estimatu eta maite ez zuen bakarra, aurrera doa. Berriro ere, erabaki bat hartu behar da. Lasaigarria ematen hasi. Erabaki honek jada ez du bueltarik. Ez dago eztabaidarik neba-arreben artean, gure amak ez du sufrituko. Lehen txutea. Lo dago, begiak itxita, arnasteko bere barne-batailak soilik azaleratzen du borrokan jarraitzen duela,bizitzeko asko duela oraindik, bere bi birbiloba jaioberriak nola hazten ziren ikusi behar duela. Arratsalde hori gainditzen du, gaua ere. Denbora kontua baino ez da, orduetakoa, egun batekoa, bikoa, esaten digute. Ez da txute berri bat behar. Astelehenean, egunero lagunekin kafera joaten zen orduan, bere arnasketa erritmikoa, abisatu zizkiguten apneena barne, moteldu egiten da bat-batean. Ez da ohikoa heriotzari aurrez aurre begiratzea, ezta gomendagarria ere. Zure amarena, gutxiago. Negar egiten duzu, zure malko batek gutxienez haren azala ukitu eta hor zaudela sentituko duelakoan. Hitz egiten diozu, eztarrian korapilo bat duzula, ahots etenarekin. Maitatzen duzu, musuak kopetan, bere azken aire-ahokadetako bakoitzari eusten diozu… eta, bat-batean, dena gelditzen da. Eta negar egiten duzu. Zure eskua estutzen duzu, erabiltzen duzun eskularrua bezain leuna da bere azala. Bere ezkontza-eraztunarekin jolasten duzu, bere zain markatuekin, bere zimur maitagarriekin, bere aurpegia laztantzen duzu … Inpotentzia sentitzen duzu. Amets bat zela sentitzen duzu. Bizi legea balitz, oraindik, baina abisatu gabe gure gainetik pasa den koronabirus madarikatu honengatik izatea…

Arrebari deitzen diot. Badator. Gelan sartzen da. Negar egiten du, besarkada amaigabe batean murgiltzen gara, mozorro babesle madarikatu batzuetan sartuta. Mezua familiari. Osasun zentrora deia. Hileta-etxera. Lehen pausoa, bere heriotza ziurtatzea. Bigarrena, desinfektatu ondoren eramatea. Balkoira ateratzen naiz, nola eramaten duten ikusi nahi dut, kale huts baten erdian. Aldameneko balkoian, umeek denbora izan dute pankarta bat egiteko, amama Luisita auzokidea eta haren irribarre amaigabea agurtzeko. Eta pasatzean, bere koloniaren usaina. Eta negar egiten duzu. Mozorroa kendu, poltsa batean sartu, gero beste batean, eta zaborrontzira eramaten duzu. Eta etxera zoaz. Zure bikotekidearekin besarkatzen zara, eta negar egiten duzu. Zure seme-alabekin, eta negar egiten duzu. Eta negar egiten duzu whatsapp bidez zure neba-arrebekin, zure kideekin. Koronabirus madarikatua. Nire ama beste zenbaki bat da, ofiziosoa, baina bere ohean hil zen behintzat, bere gelan, bere etxean, eskutik helduta.