_tokikom_300x300.JPG){kind=small}
Duela urtebete Lamuza-Arrañoko basa landaretza arakatzeari ekin genionetik, ustekabe ugari eman dizkigu naturgune honek, aurreikusitako aniztasuna handiago eta zabalago izan baita. Orain arteko ustekaberik nabarmenetakoa , zalantza barik, maiatzaren 9k eman zigun , Aceras anthropophorum (orkidea espezie arrunta ingurotan) ugariz apaindurtako ezponda batean, larrosa-ubel kolore biziko loreari erreparatu genionean. Sinesgaitza hasieran, beharrezko kontrasteak ondoren (Iñako Villamor lagunarena aipatzeko modukoa da) eta baieztapena azkenean: Orchis italica, mediterraneo aldeko orkidea espezie ez oso ohikoa da eta Euskal Herriko mediterranear klimaren eraginpeko eremuan, espezie bakanatzat hartua. Beraz, ingurune atlantikoan are bitxiagoa da espezie hau topatzea.
Ale bakarra zen eta ganorazko argazki batzuk egin gabe, egun gutxi batzuen buruan , desagertu zen arrastorik utzi gabe.
Arrazoia ez dago argi: paseantearen batek, lorearen edertasunak erakarrita, etxera eramango zuen akaso? Azken hilabetetako tematzeari Basajaunak egindako opari efimeroa izan ote zen ? Inguruotan dabiltzan aberen batek jango ote zuen?? Badirudi, azken aukera hau posibleena dela, lore hau zegoen lekutik ez oso hurrun, beste orkidea espezie ikusgarri (Himantoglossun hircinum) baten ale bati halaxe gertatu baitzitzaion.
Gertakizunak zer pentsa eman beharko liguke guztiei, baina batez ere, natura hondarearen babesean ardura duten erakundeei (Udala, Foru Aldundia, Eusko Jaurlaritza,…), Orchis italica babestutako landarea da eta. Flora baskularrari dagokion EAEko espezie mehatxatuen katalogoaren arabera, orkidea espezie hau Kaltebera-tzat hartua dago, hau da, sailkapen horretan, eta "Galtzeko arriskuan" dauden espezien ondoren, bigarren garrantzitsuena. Aurkikuntza honek gainera, aparteko balio ematen dio gure txoko kutuna den Lamuza-Arraño inguruneari.
Esker bereziak: Iñako eta Martari