Iragan astean Zabaleko Eskolan salatutakoaren moduko beste kasu bat jazo da baita Laudioko Lamuza Ikastetxean ere, bertako Guraso Elkarteak salatu duenez. Laudioko zentro publiko horretan matrikulatzea erabaki duen familia bat "zaurgarri" moduan identifikatu eta itunpeko ikastetxe batera bideratu dute.
Lamuzako guraso elkarteak kritika zorrotza egin die Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak aurtengo matrikulazioan ezarritako irizpideei, egoera "zentzugabe eta ulertezinak" sortzen ari dela iritzita. Elkarteko kideen iritziz, "guztiz onartezina" da ikastetxe publikoetan "seme-alaben matrikulazioa formalizatzeko aukera ukatzen zaien familiak" egotea, "horretarako plaza libreak egon arren". Gainera, salatu dutenez, 2 urteko ikasgeletan dauden plazak murrizteari ekin dio Hezkuntza Sailak, "horren inguruko azalpenik edo justifikaziorik eman gabe".
Lamuzako gurasoen aburuz, ezartzen ari diren neurriak "oso diskriminatzaileak, klasistak eta arrazistak" dira.
Horregatik, gurasoek nabarmendu dute Eusko Jaurlaritzak ezarritako neurrien aurka daudela, "pertsonen, familien, auzoen, herrien eta ikastetxeen errealitatez ezberdinak zenbaki hutsera murrizten dituelako". "Zaurgarritasun-indizea" ezartzeko familiei betearazi zaien galdetegiaren aurka ere lerratu dira, "oinarrizko eskubideak murrizteko neurri-unitate" gisa erabiltzen ari delako. Lamuzako gurasoen aburuz, ezartzen ari diren neurriak "oso diskriminatzaileak, klasistak eta arrazistak" dira. Euren ustez, zaurgarritasuna ezin da soilik "termino ekonomikoetan" neurtu, "eta ez da onaragarria 'zaurgarri' gisa sailkatuak diren familiak, etiketatuaz izateaz gain, ez soilik ikastetxe bat aukeratzeko, baita bizitza proiektu bat garatzeko ere, eskubiderik gabeko gizarte-maila batera baztertzea". Ildo horretan, salatu dute ezin dela aukera berdintasuna bermatu horretarako eskubideak kendu egiten badira.
Lamuza eskolatik bidalitako mezua.
— Mendiko Eskola (@MendikoEskola) April 3, 2023
GORA EUSKAL ESKOLA PUBLIKOA!! pic.twitter.com/PtJ2xlF1wr
Ikastetxe publikoetako zuzendarien adierazpena
Guraso elkarteak ez dira salaketa publikoa egin duten bakarrak. Adierazpen bateratua plazaratu dute Aiaraldeko ikastetxe eta institutu publikoetako eta Helduen Ikastetxe Publikoetako zuzendariek. Zabaleko eta Lamuzan gertatutakoak deitoratu dituzte, eta nabarmendu dute kasu horietako batean “anai-arrebak” banatzera iritsi dela Hezkuntza Saila, haurretako bat ikastetxe publiko batera eta beste bat itunpeko batera bideratuta.
“Zaurgarritasun indizea” ere kritikatu dute oharrean, uste dutelako ez duela balio izan ikastetxeen artean dauden desorekak bideratzeko, ezta segregazioaren arazoa konpontzeko ere. “Desoreka nabarmena dago eta bestelako neurriak hartu behar dira, baliabide gehiago jarrita gehien behar dutenei”.
Horren aurrean, Eusko Jaurlaritzaren “pribatizaziorako joera” salatu dute. “Horren lekuko da gure hezkuntza sistemak bizi duen dualtasuna. Jaiotza tasarik baxuena izan arren, Europako tasarik altuenetakoa duugu itunpeko ikastetxeei dagokionez”.
Gauzak hala, bi familia horiekin eginiko “bidegabekeria” zuzentzea eskatu dute: “Eskola publikoaren aldeko hautua egin duten familien nahia errespetatu eta bete behar da”.
Aiaraldeko Eskola Publikoen, Institutoen eta EPAko Zuzendariak batu dira matrikulazioekin gertatzena ari dena salatzeko.
— Mendiko Eskola (@MendikoEskola) April 4, 2023
Gora Euskal Eskola Publikoa!! pic.twitter.com/ivsdrEznDt
Salatu dutenez, “anai-arrebak” banatzera iritsi da Hezkuntza Saila, haurretako bat ikastetxe publiko batera eta beste bat itunpeko batera bideratuta.
‘Zaurgarritasun-indizea'-ren polemika
‘Zaurgarritasun indizearen’ aferak polemika ugari sortu ditu Aiaraldetik kanpo ere. Eusko Jaurlaritzako Hezkuntza Sailak galdetegi bat betearazi zien 2023-2024 ikasturterako aurrematrikula egin nahi zuten familiei, euren ‘zaurgarritasun maila’ ebazteko eta, modu horretan, “familia zaurgarrien oreka” bat lortzeko centro guztien artean.
Zenbait komunikabideetan agertutako datuen arabera, Laudion aurrematrikula egin duten ikasleen %10,1a katalogatu dute ‘zaurgarri’ moduan. Amurriok, aldiz, EAEko tasarik altuenetako bat du, %26,79koa. Bost zonaldek baino ez dute Amurriokoa baino indize altuagoa: Gasteizko 1. zonaldeak (%27,78), Bilboko Ametzola, Iralabarri eta Errekaldeberriko zonaldeak (%34,35), Bilboko Otxarkoaga, Txurdi, Santutxu eta Begoñako zonaldeak (%27,51), Ermuak (%30,56) eta Sestaok (%31,67). Hala ere, kontuan hartu behar da Eusko Jaurlaritzak indizea osatzeko baliatu duen galdetegiaren baliagarritasuna zalantzan jarri dutela hainbat hezkuntza eragilek, baita eskualdetik kanpo ere.