Ecologistas en Acción taldeak txostena osatu du Espainiar Estatuko aire kalitateari buruz, eta aipamen berezia izan du Aiaraldeak bertan. Izan ere, eskualdeko aireak ez ditu betetzen Osasunaren Mundu Erakundearen gutxieneko irizpideak, 10 mikra baino gutxiagoko tamaina dauzkaten partikulen mugak gainditzen ditu eta.
Berez, Osasunaren Mundu Erakundeak iradokitzen du gehienez urtean 3 egunez gailendu behar direla 50 mikrogramoko metro kubikoko neurketak eta, guztira, urtean 13 egunez hautsi da muga hori Aiaraldean. Are gehiago, nazioarteko erakundearen ustez, gehienez 20 mikrogramoko batezbestekoa jazo behar da urtean zehar, eta eskualdean 25 mikrogramokoa da media hori; hau da, %25 gehiago.
“Neurtzaileak ez dira fidagarriak”
Miguel Ceballos ekologista eta txostenaren egileak azaldu du nahiz eta Osasunaren Mundu Erakundearen irizpideak ez diren errespetatzen, legea errespetatu dela. Berez, adituak salatu du legedia gero eta malguagoa dela kutsatzaileekin.
Zentzu horretan, zientzialariak erantsi du neurketak egiteko erabiltzen diren metodoak ez direla ohikoak eta emaitzak zalantzan jartzeko modukoak direla. Antza, EAEko tresnek ez dituzte jasotzen partikula arriskutsuenak; 2,5 mikrako tamainara ez direnak heltzen eta, hots, heriotzarekin eta gaixotasunekin harreman handiena dutenak.
Hori gutxi balitz, ez da araudiak eskatzen duena betetzen: datuak ez dira urteko egunen % 90an biltzen.
25.000 heriotz urtean
Miguel Ceballosek nabarmendu du partikulen kutsadurak datu kezkagarriak eragiten dituela. Osasunaren Mundu Erakundearen iritziz, Espainiar Estatuan 25.000 pertsona hiltzen dira urtero kutsadura horren eraginez eta, horrez gain, 32.000 milioi euroko gastua suposatzen du esparru sanitarioan; barne-produktu gordinaren % 2,8, alegia.
Adituak argitu du Osasunaren Mundu Erakundeak kantzerigenotzat jo dituela partikulak -birikietako minbizira lotuta- eta bereziki arriskutsuak direla emakume haurdunen, umeen, nagusien eta arnas aparatuan eta bihotzean gaixotasunak dituztenen artean.
Bestalde, harremana dute arnas eta bihotzeko eritasunekin eta alergiekin.
Sorburuak
Gehienetan, partikulak sortzen diren gunetik gertu mantentzen dira, baina haizeak mugitu ditzake. Eskualdeko kutsadura iturriak diesel motordun autoak eta lantegiak dira.
Adituak aipatu du Aiaraldean 15 enpresa daudela erroldatuta Iturri Kutsatzaileen Estatuko Erregistroan, gehienak metalurgikoak edo behira ekoizten dutenak.