Ez dira asko, tamalez, euskaraz egiten diren luzemetraiak, eta berez, ez da erraza pelikula on bat egitea. “80 egunean”, zorionez, bi baldintza hauek betetzen ditu. Filmea nazioarteko zinema jaialdi ezberdinetatik pasa da eta kritika ugari eta bikainak jaso ditu, gainera. Dudarik gabe, goraipamen sorta hau guztiz merezia dauka euskal izenburu honek. Arrazoi asko daude hau esateko:
Alde batetik, proiektu honen gairik garrantzitsuena, emakume helduen arteko amodioa, ez da behin eta berriro jorratu den gauza bat zineman eta gainera, sentikortasun, xamurtasun eta aldi berean, gordinik lantzen dute “80 egunean”eko arduradunek.
Istorioa istripu batekin hasten da. Gizon batek oso larri zauritzen da. Bere amaginarreba ohia ospitalean bisitatzen duenean, aintzinako lagun batekin topatzen da bertan.
Biak emakume nahiko nagusiak dira eta bere adiskidetasuna oso gazteak zirenean bukatu zen. Hori, bestalde, ez da arazo bat izango, harremana berreskuratzen saiatuko bait dira. Ahalegin honetan, bai batetik bai bestearen partetik ezezagunak edo ahaztuak zituzten sentimenduak azalaratuko dira. Baina sentimendu hauei aurre egitea edo onartzea ez da gauza erraza izango. Axun duela asko ezkondu zela, adibidez.
Euskaraz edo gazteleraz ikusita, “80 egunean” ezinbesteko luzemetraia da. Euskal Herrian girotuta egotea edo lekuak ezagunak izatea ez dira bere oinarri garrantzitsuenak. Filme hau Estatu Batuetako industria independienteak egingo balu, Brokeback Mountain baino ezaguna izango litzateke, sekulako sentikortasuna erakusten bait du pertsonai guztien sufrimendu eta ahultasunak komunikatzeko, ez soilik emakumeenak. Bestalde, hain luzemetrai bikaina euskaraz ikusteak pribilegio hutsa da, eta aukera hau pasatzen ustea ez dauka inolako barkamenik.