Ez dakigu 1672an, Arabako batzar nagusietatik egotzi zutenean, Manuel de Amezkorta oinez, zaldiz ala mandoz bueltatu ote zen Artziniegara, ala amorruak jota korrika itzultzeko gogoz ibiliko zen.
Ez zen oso atsegina izango, edozelan ere, Artziniegako ordezkari gisa joatea eta euskaraz baino ez jakiteagatik kanporatua izatea. Mendebaldeko bazter honetara itzuliko zen Manuel eta bere bizitzarekin segituko zuen, bere kontrako erabaki horrek –prokuradore izateko gaztelaniaz jakiteko betebeharra ezarri zuenak- eta beste askok euskararen indarra ahultzen zuten bitartean. Handik hamarkada batzuetara alde egin zuen euskarak Artziniegako kaleetatik. Baina ez betiko.
Orain dela ia berrogei urte euskararen aldeko indar berri batek hauspotu zuen Korrika, eta indar horri esker euskara atzera betetzen hasi da behinola soinuz eta berbaz jantzitako bideak, etxeak, mendiak eta plazak.
Aurten guregana etorriko da berriz ere Korrika, eta duela mende batzuk Amezkorta eta beste asko ibili ziren bideak zeharkatuko ditu, eurek bezala euskara zabaltzen eta biziarazten. Pausoa sendotu eta arintzeko entrenamendu ezin hobea izango da. Gure historiari eta, batez ere, gure geroari zor diogu.