“Berdin zaigu akordioa norekin egin, guk gobernuan sartu nahi dugu, baina ez hori bakarrik”

Nola baloratzen dituzue igandeko hauteskundeen emaitzak?

Nik uste dut botoaren polarizazioa egon dela. Komunikabide jeneralistetatik hauteskunde hauek landu dira plebiszitu-hauteskundeak izango balira bezala, eredu ideologiko edo autonomiko bati lotutakoak. Horregatik, fokuetatik kanpo geratu da apur bat udal mailako eztabaida.

Horri gehitu behar zaio EITB Focusek ateratako inkesta desegokia. Alde batetik, gaizki egin zuten galdetegia teknikoki, Laudioko hauteskundeetara aurkezten ez zen talde baten inguruan (Podemos) galdetzen zutelako, Omniari buruz galdetu ordez. Horri gehitzen badiogu inkestak berez duen %5eko akats tartea, hobeto egongo litzateke ezer argitaratu izan ez balute.

Ikusi dugu hauteskundeetan oso boto gutxik irudi osoa aldatu dezaketela. Horregatik uste dut inkesta horrek, informazioa erakustea baino, joera batzuk sustatzea zuela helburu. EITB eta inkesta egin zuen enpresa EAJren gertuko pertsonek kontrolatzen dituzte. Helburua, nire ustez, bazen botoa polarizatzea, etsaia datorrela ohartarazi eta, modu horretan, boto jeltzalea aktibatzea, jendea etxean bozkatu gabe geratu ez zedin.

Uste dut udal hauteskundeetan ere sumatu dela hori: EAJ eta EH Bilduren arteko norgehiagoka bezala irudikatu dira bozak. Testuinguru hori kontuan hartuta, pozik gaude lortutako emaitzarekin.

Egia da gure helburua zela 4. zinegotzia lortzea, horrek aukera interesgarri gehiago zabalduko lituzkeelako negoziazioei begira, baina uste dugu oso emaitza ona izan dela Omniarentzat. Horren egoera polarizatuan zinegotzi kopurua mantentzea arrakasta izan da berez. Baina, gobernua osatzeko giltza bihurtu izanak botere handia ematen dio Omniari.

Duela 4 urte antzeko egoera batean geunden, baina ez genuen botere hori. Kalean sumatu dudan pertzepzioagatik eta zoriontzera gerturatu zaigun jendeagatik, esango nuke herritarren artean nabariagoa izan dela orain Omniak izan duen arrakasta 2015ean izan zuena baino, orduko hartan 4 zinegotzi izatera iritsi ginen arren eta gobernurako giltza ere izan ginen arren (orduko hartan EH Bilduk eta EAJk bosna zinegotzi lortu zituzten).

Gure sentsazioa horrela laburbildu daiteke. Alde negatiboa izan da botoa polarizatu egin dela. Baina, bestetik, behin emaitzak ikusita, jendeak arrakastatsutzat jo du Omniak lortutakoa.

Izan duzuen boto galera egondako polarizazioaren ondoriozkoa dela uste duzue, beraz.

Bai. Gu gara botoak hauteskunde kanpainaren bidez lortzen ditugun bakarrak. Gainontzeko alderdiak une oro daude telebistan eta beste hauteskunde batzuetan ere parte hartzen dute, eta hauteskunde kanpainan ez dute horrenbesteko aldaketarik izaten.

Horregatik, gure kanpainak askoz sortzaileagoak dira. Oso harro nago egin dugun lanarekin, finantzaketaren aldetik ditugun trabak kontuan hartuta. Guk 1.900 euro baliatu ahal izan ditugu kanpainan.

Horrekin buzoneo bakarra egin ahal izan dugu, eta gutun-azalak jarri edo ez eztabaidatzen egon ginen, ez zitzaigulako dirua iristen. Askoz diru gehiago dugu aurreztuta, baina legeak ez zigun 1.900 euro baino gehiago gastatzea ahalbidetzen. Gainontzeko alderdi handiek, aldiz, nahi dutena gastatu ahal izan dute. Nik badakit Laudion gauza asko jokoan zituzten batzuek guk baino 10 adiz gehiago gastatu dutela kanpainan.

Horregatik, sormena izan da gure alternatiba bakarra. Eta uste dut asmatu egin dugula horretan. Jendearengana iritsi gara. Hasteko, merkatariei egin genien omenaldiarekin. Niri pertsonalki asko aberastu ninduen ostalari, merkatari eta lehen sektoreko langile guztiekin banan banan egoteak.

Nik neuk grabatu nituen bideo guztiak. Hausnarketarako beste ikus-entzunezko bat plazaratu genuen gero, herrira begira zegoen herritar baten gutunarekin. Ondoren, bukatzeko, kanpainako bideo ofiziala plazaratu genuen.

Gure furgoneta arrosaren irudia ere nahiko zabaldu da, eta baita errealitate birtualarekin osatutako puntu informatiboak ere. Gauza sortzaileak egin ditugu, dirurik gastatu gabe baina lan pertsonal handia eginez.

Hori egin dugu beti Omnian, eta modu horretan uste dut lortu dugula botoaren polarizazioaren bidez galdu duguna konpentsatzea eta zinegotzi kopurua mantentzea. Egoera zein izan den ikusita, arrakasta handia izan da hori.

Bai, egia da, botoak galdu arren, zinegotziak mantendu dituzuela eta kanpainan ezarri zenuten helburua bete duzuela: udal gobernua osatzeko giltza izatea.

Gure helburua beti izan da hauteskundeetan irabaztea. Baina, pragmatikoak izanda, eta zegoen polarizazioa ikusita, bagenekien gure helburua izan behar zela ahalik eta indar gehien izatea. Horregatik gustatuko litzaiguke 4. zinegotzia eskuratzea, baina 3 zinegotzi izanda ere badugu aurreikusten genuen indarra.

Gainera, gobernua osatzeko giltza izatea gure programan zehaztutako helburu bat zen. Ausardia izan behar da hori programan sartzeko. 2011n EH Bilduk eta EAJk seina zinegotzi eskuratu zituzten, PPk eta PSE-Eek bina eta guk bakarra.

EAJ eta PSE-EEren arteko akordioa bazegoen jada garai hartan. Jendeak ez daki garai hartan EAJk gure zinegotziaren (Nerea Gonzalez) liberazioa eskaini zigula, parte hartze zinegotzi moduan aritu zedin. Guk uko egin genion horri, uste genuela hautestontziek jada hitz egin zutela, eta ez genuen emaitza hori baldintzatu nahi.

Nire ustez, hori akats bat izan zen gure partetik, hori onartuta balioan jarri ahalko genukeelako gure bozkatzaileek eman ziguten konfiantza. Are gehiago kontuan hartzen badugu galtzaile nagusia Omnia izan zela, zinegotzi bakarra izan genuelako 900 botorekin (PSE-EEk oraingo hauteskundeetan lortutakoak baino nabarmen gehiago). Orain jaso ditugun botoekin bi zinegotzi lortuko genituzke 2011n, eta ez genuen hori balioan jartzen asmatu.

2015ean berdina egin genuen: EH Bilduk eta EAJk bosna zinegotzi lortu zituzten eta guk 4. Guk genuen giltza, baina orduko hartan ere jarraitzen genuen oposizio eraikitzailea egin eta indarrak batzearen alde. Baina hori erabat baldintzatuta dago udal gobernuak duen jarrerarengatik. Legealdi horren erdian udal gobernuari proposatu genion akordio bat egitea puntu komun gehiagotara iristeko, baina udal gobernuak ez zuen horretarako interesik izan, gutxiengoan gobernatzen zuen arren.

Uste dut (eta berdin zait gobernuan nork dagoen, Omnia egongo balitz ere berdina pentsatuko nuke) oso txarra dela gutxiengoan gobernatzea. Dena den, hori bezain negatiboa iruditzen zait orain arte egon den arrabolezko gehiengoa.

Uste dut Omniak gehiengo bat osatuko balu EH Bildu edo EAJrekin ez litzatekeela inondik inora izango EAJk PSE-EErekin osatu duenaren modukoa. Guretzako ez da sari bat zinegotziak izatea, aukera bat baizik, kudeatzeko eta ardurak izateko.

Ondorio horretara heldu gara 12 urteren ostean. Ezin da ahaztu udalbatzako kide beteranoenak garela. Nerea Gonzalez da beteranoena eta Jakinek eta nik Anderrek (Añibarro), Evak (Marquinez) eta Lolik (Muriel) bezainbeste denbora daramagu.

Gainontzekoek legealdi bakarra daramate, edo bat bera ere ez. Horregatik uste dugu ez dela berdina lau urteko ibilbidea soilik genuenean genuen egoera edo oraingoa. Orain badakigu zer behar den. Bere garaian ez genuen egin, pentsatzen genuelako beste oposizio mota bat egin zitekeela, baina horrek etsipenera eraman gaitu eta horrela adierazi genuen hauteskunde kanpainan eta gure programan.

Nekatu gara gauzak esateaz eta udalbatzan “aztiak” ginela entzuteaz. Gogoratzen dut gure kide batek bideo bat erakutsi zidala zeinetan ni agertzen nintzen plenoan Urbiderekin gertatutakoaren ostean egondako ur-tasen igoerak salatzen. Ba bideoa hori gertatu baino 2 urte lehenagokoa zen, konfinamenduaren erdikoa. Ez gara aztiak ez ezer, zentzu komuna da aplikatzen duguna. Zertarako balio du gauza batzuk gertatuko direla jakiteak eta gero, gertatzen direnean, zuk jada iragarri zenituela esatera mugatzeak?

Horregatik, argi genuen (eta horrela adierazi genuen gure hauteskunde programan), gertatzen zela gertatzen zela, gure helburua izango zela akordioetara iristea, hauteskundeak irabazten zituen alderditik hasita, baina talde politiko guztiekin kontatuta, etorkizunerako proiektu bat erdiesteko. Gure herriarentzat interesgarriena den etorkizunerako proiektuaren alde egingo dugu apustu. Horretan dago funtsa. Horrela esan genuen eta horrela egingo dugu.

Aipatu behar da baita ere guk talde politiko guztiei helarazi geniela akordio orokor batzuetara iristeko gonbita, hauteskundeak baino 6 hilabete lehenago, ulertzen genuelako gauza batzuetan adostasuna ia erabatekoa dela: HAPOa berritu behar da, adostasun zabala dago berdintasunari eta arlo sozialari lotutako gaietan…

Era berean, puntu horiek adostean aukera egongo litzateke akordio handiago batentzako oinarriak jartzeko, udal gobernu bat osatzeari begira. Baina talde politikoetako bat bera ere ez zuen horretarako interesik erakutsi. EAJk esan zigun euren apustua zela PSE-EEerekin akordioa errepikatzea, nahiz eta guk bagenekien euren arteko baturak ez zuela gobernua osatzeko balioko.

EH Bildurekin ere ondo joan zen bilera baina ezin izan genuen gauza zehatzetan sakondu. Oraingo emaitzak ikusita, bere unean planteatu genuena egingo dugu.

EH Bilduri nahikoa zaio Omniaren abstentzioa gobernatu ahal izateko. EAJk, aldiz, zuen aldeko botoa beharko luke. Zeintzuk izango dira zuen baldintzak batekin edo bestearekin akordioren batera iristeko?

Galdera horren erantzuna erraza da, programan zehazten genuelako. Hori da gauzak programan zehaztearen alde ona, orain ez dugula aparteko azalpenik eman behar. Guk hau esan genuen: berdin zaigu akordioa norekin egin. Gure ibilbideagatik uste dugu aukerak ditugula adostasunetara iristeko EH Bildurekin zein EAJrekin.

Gauza oso positiboak eta gertukoak ditugu EH Bildurekin eta baita gertuko gauzak ere EAJrekin. Egoera zaila da bientzat: EAJk, PSE-EE kenduta, ezin du akordiorik beste inorekin erdietsi, eta EH Bilduk, berdin. Guk argi genuen: gobernatu nahi dugu, gobernatzera sartuko gara. Ez dugu kanpotik presio egin nahi, horretan saiatu ginen 2015ean eta ez zen atera.

Berdin du Udalbatzan gehiengoa baduzu: dozenaka mozio aurkeztu eta onartu ditzazkezu, baina gero horrek ez du ezertarako balio udal gobernuak mozio horiek gauzatzeko borondaterik ez badu. Gai zehatz bat plenora eramaten denean, berdin: udal gobernua da zer eta nola bozkatu ebazten duena. Traba handia da hori.

Horregatik uste dut akordioetara iritsi behar garela, eta bi alderdiei helarazi diegu gauza bera: gure helburua gobernatzea da.
Baliteke horrela ez izatea. Akordio bat egon daiteke EAJ eta EH Bilduren artean eta indar bozkatuenak gobernatzea, baina gure helburua akordioetara iristea da. Laudiorentzat mesedegarriena den akordioaren alde egingo dugu, eta akordio hori gure barne-egituretan ere onartu beharko da, noski.

Egia da, kasu honetan, irabazle bat egon dela. Niretzat, hori da abiapuntua. Horregatik, Ainizeren deiaren zain egon gara. Bihar bilduko gara berarekin (elkarrizketa hau astearte arratsaldean egin zen). Paraleloki egingo dugu lan bi taldeekin, eta Laudiorentzat proiektu onena aurkezten duenaren alde egingo dugu.

Baina nola ebatziko duzue zein izango den “Laudiorentzako proiektu onena”? Programetako puntuak adostuko dituzue edo zinegotzi gehien eskaintzen dizkizuenaren alde lerratuko zarete? Edo bi faktoreen arteko nahasketa bat izango da?

Horiek ez dira baldintza bakarrak izango. Bi gau daramatzat apenas lo egin gabe, eta 76 parametro ditut dagoeneko zehaztuta, balorazio horretan eragingo dutenak.

Eta zein pisu izango du parametro horietako bakoitzak?

Batzuk pisu gehiago izango dute eta beste batzuk gutxiago. Adibide argi bat jarriko dizut jendeak inoiz baloratzen ez duena: konfiantza. Gure ustez udal gobernuan sartzea ezin da sari huts bat izan aldeko botoa eman izanagatik. Horri lotuta, guk argi dugu gure zinegotziak balioan jarriko ditugula, baina ulertuta baita ere EAJk zein EH Bilduk dituztenen erdia direla (EH Bilduren kasuan erdia baino apur bat gutxiago, zinegotzi bat gehiago izango baitu).

Gauzak hala, ez dugu indarraren erdia izatea espero. Koherenteak gara eta, munduko umiltasun guztiarekin, dugun indarra balioan jartzera goaz.

Elementu klabeetako bat hau izango da: osatzen den udal gobernua ez da EH Bildurena, EAJrena edo Omniaren udal gobernua izan behar, herriarena baizik. Horretarako, konfiantza egon behar da. Horregatik, hori da faktore bat jendearentzako horren garrantzitsua ez dena baina niretzat bai: zer konfiantza maila lortu daitekeen.

Baina hori nola neurtu daiteke horren epe estuan? Udalbatzaren osaketa ekainaren 17an izango da.

Une honetan uste dugu edozein aukera dela posible, ez gaude baten edo bestearen alde lerratuta, gauza positibo zein negatiboak daudelako bietan. Balioko duena akordio moduan aurkeztuko den hori izango da. Hitz egiten denaren araberakoa izango da, eta nola hitz egiten den ere izango du garrantzia.

EH Bilduren asmoa baldin bada bakarrik gobernatzea, ez doa bide onetik gurekin, adibidez. Baina elkar ulertzean sakontzen jarraitzen badute, abantaila izango dute.

Gero egon daitezke bestelako abantaila batzuk, gaitasunari lotutakoak. Oso makurra da hori. Anderrek (Añibarrok) bere aktibo bat bezala jorratu zuen (zuek eginiko hateskunde eztabaidan) Laudiora inbertsioak ekartzeko duen gaitasuna. Uste dut bere hitzak ez direla prebarikazioa oso ondo hautatzen dituelako hitzak: Laudiora ekarri dituzten inbertsioei buruz hitz egiten du. Baina niretzat makurra da zure abantaila moduan jartzea inbertsio gehiago eskuratu ditzazkezula zure alderdia delako goian ere gobernatzen duena.

Gobernatzen duzunean Eusko Jaurlaritza edo Aldundia zara, ez EAJ, eta objetiboa izan behar zara herri guztiekin. Bestela, EAJko alkateak soilik izan beharko genituzke, modu horretan inbertsioak etor daitezen. Beste herri batzuetako hautagai independeteekin eginiko mahaianguruan beste herri bateko kide batek aipatzen zigun oso positiboa dirudiela hori, baina berak askoz inbertsio gehiago lortu dituela independiente moduan eta goian lagunik izan gabe. Baina egia da baita ere, bi alderdien arteko orekan, EAJk baduela hor abantaila bat.

Parte hartzeari dagokionez, aldiz, askoz gertuago gaude EH Bilduk izan dezakeen parte hartze ereduarekiko, EAJk izan dezakeenarekiko baino.

Parametro asko daude, ez soilik udal gobernua izateko gaitasuna edo zinegotzi kopurua. Berriro diot: guretzat zinegotziak izatea ez da sari bat, beste modu batera kudeatu daitekeela probatzeko aukera baizik, eta probatu nahi dugu.

Egia da baita ere badaudela eragina izango duten beste gauza batzuk, proiektu eredua, adibidez. HAPOa oso garrantzitsua izango da legealdi honetan, adibidez. Omnia moduan agian izan dezakegu gertutasun gehiago EH Bilduk herriarentzat nahi duen hirigintza ereduarekin, baina badakigu haran batean bizi garela, eta behar ditugula gazteentzako etxebizitzak eta gora egin behar dugula, ezin ditugula bi solairutako etxebizitzak egin. Gauzak horiek eragina izango dute…

Baina parametro asko planteatzen ari zara eta epeak, esan bezala, oso estuak dira. Kanpotik ikusita, badirudi erabakia erabat subjektiboa izango dela.

Noski izango dela sujektiboa, baina parametro objektiboetan oinarrituta. Egia da badagoela oso sakoneko kontu bat: ez dago denborarik, baina Omniagatik bada ez da denbora faltako. 15 egun igaro behar baditugu lo egin gabe igaroko ditugu. Hori ere izango da erabakitzeko faktore bat: zein den gehien lan egin eta gehien sakontzeko prestutasuna erakusten duen taldea.

Gauza bat argi dago: herri honek ez du behar 4 urterako gehiengo bat. Omniaren konpromisoa da askoz urte gehiagorako proiektu bat erdiestea. Uste dugu herri honek inflexio puntu bat behar duela.

Are gehiago: uste dut, zein norabidetan goazen baino, garrantzitsuagoa dela norabide iraunkor bat izatea. Askotan hobeagoa da erremedio txar bat erremediorik ez jartzea baino. Asko hobeagoa da ildo bat zehaztuta izatea eta ildo hori 12 urtez mantentzea, lau urtetan ez delako ezer aldatzen.

Adibidez, HAPOa legealdi honen hasieran martxan jarriko balitz, zailtasun handiak egongo lirateke legealdia amaitu baino lehen onartzeko, oso prozesu luzeak direlako. Antzokia ere da horren adibide: EH Bilduren aurreko legealdian onartu zen eta oraindik ez dira egiten hasi, EAJk Antzokia jada errealitatea dela aldarrikatu arren.

Badaude gauza batzuk denboran asko luzatzen direnak. Ba zer esanik ez planteatzen duguna eredu aldaketa bat baldin bada. Negozioen itxiera ekiditea, gazteak herrian geratzea, despopulazioari buelta ematea, enplegu suntsiketa etetea… gauza horiek ez dira bi egunetan egiten. Ez da gobernuan dagoenaren arabera egiten, ez da ideologia baten edo bestearen arabera egiten; epe luzerako planifikazio baten eta herritarrentzat pentsatutako kudeaketa baten arabera baizik. Gauza horiek lantzen baditugu Omnia eta ni pertsonalki prest gaude 15 egunetan lorik ez egiteko, elkarrekin lan egiteko.

Hor ere ikusiko dira taldean lan egiteko moduak. Nik, nire ogibideagatik, asko sinetsi dut lidergo berrietan. Uste dut iraungita dagoela batek agindu eta besteak obeditzearen eredua. Gehiago sinesten du lan-taldean, eta lan-taldean zabiltzanean ere ikusten dituzu epe luzerako udal-gobernua osatzeko gakoak.

Badaude elementu subjektibo ugari azken erabakian eragin dezaketenak, baina datozen egunetan gertatzen den horretan oinarrituko dira. Guk sartaginaren kirtena eusten dugu, baina sartagina eurena da, EH Bildu eta EAJrena.

Parametro horien artean zenbateko pisua du udal gobernuan sartzeak?

Erabatekoa.

Ezinbesteko baldintza da, beraz.

Kontua ez da ezinbesteko baldintza den edo ez. Kontua da, udal gobernuan sartuko ez bagina, ez ginatekela gure hauteskunde programan aipatu genuena betetzen ariko. Epe luzerako proiektu bat behar dela uste dugu, eta horretarako gobernatu egin behar da. Ez da badlintza erabakigarria dela. Ezinbesteko baldintza da beste edozein gauza egiten hasteko.

Udal gobernuan sartzeaz hitz egiten duzuenean zer esan nahi duzue zehazki? Arlo edo kargu zehatzen bat Omniaren esku egotea?

Momentuz ezin dizut esan ez dudalako beste taldeen feedback-ik. Hemendik hamar egunera agian zerbait esan ahalko nizuke eta badakizu ez nukela arazorik izango esateko (ez baldin bada konfideltzialtasuna adostu dela). Baina momentuz ez dugu informaziorik horretarako. Omniarekin armairua osatu dugu, baina arropa sartu behar dugu orain. Zenbat pisu izango duen faktore bakoitzak? Denborak esango du. Dena den, niri asko harrituko lidake EH Bilduk bakarrik gobernatzeko saiakera egitea.

Saiakera hori egingo balu zuek aurka bozkatuko zenukete?

Ez, ez baldin bada beste aldearekin akordio bat dugula. Akordiorik lortuko ez bagenu inorekin, oposizioan egongo ginateke. Baina harrituko lidake EH Bilduk bide hori hartzea, hauteskundeen egunean bertan EH Bilduko kide batzuek aipatu zidatelako ez duela axola zerrenda bozkatuena norena den, egin behar dena akordioak adostu eta 9 zinegotzi batzea delako. Nik ulertu dezaket, behin emaitzak ikusita, bakarrik gobernatzearen ideia burutik pasatzea, baina Omniak ez die  bide horretan jarraituko.

Bizi izan dugu legealdi bat arrabolazko gehiengoarekin, eta beste bi legealdi gutxiengoan zegoen gobernu batekin, eta ez batak ez bestea ez du balio izan. Uste dugu eredua aldatu behar dela, eta bideorri bat zehaztu behar dela.

Ez gara talibanak izango: gure hiru zinegotzien umiltasunarekin joango gara negoziatzera, baina ez dugu herriak eman digun balioa mespretxatuko, are gehiago hauteskunde polarizatu hauetan, zeintzuetan uste dudan ez dela herriaren sentimendua behar bezala islatu.

Uste dut gure hautagaitzak 4 zinegotzi merezi zituela, ez 3. Baina jendeak 3 zinegotzi eman dizkigu eta zilegia da, baina orain ezin diogu bozkatu gaituen jendeari huts egin, gure programan dagoelako, EH Bilduk euskararen alorrean edo EAJk enpresen esparruan huts egin ezingo luketen bezala. Omniarentzat lehena herria da eta argi utzi genuen programan gobernatuko genuela, irabazi edo ez.

Behin baino gehiagotan aipatu duzu hauteskunde hauek oso polarizatuak izan direla. Toki askotan entzuten ari da ziklo aldaketa bat bizitzen ari garela Espainiako Estatuan, amaitzen ari dela M15 mugimenduarekin eta Podemosen jaiotzarekin hasitako etapa. Aiaraldeko zenbait hautagaitza independiente testuinguru horretan jaio zineten baita. Uste duzu zuen kasuan ere ziklo bat agortzen ari dela?

Ezezko borobila emango dizut. Alde batetik, gu Podemos baino 4 urte lehenago sortu ginen…

Bai, baina garai historiko berdinekoak zarete.

Abadiñon eta Etxebarrin 1991tik daude hautagaitza independenteak…

Baina horiek beste testuinguru historiko batean sortu ziren.

Ez, uneroro dabiltza sortzen talde berriak. Aurten, adibidez, plataforma independeeek inoizko emaitza onenak izan dituzte, duela lau urte baino askoz hobeagoak.

Ez dago talde independenteen krisirik, beraz.

Kontrakoa esango nuke. Jendea ez da horretaz jakitun, telebistak ere arduratzen direlako hori ezkutatzeaz. Adibide argi bat jarriko dizut: Talde munizipalistek ez dute ordezkaritzarik EUDELen, hautagaitza guztiak batuta ia EH Bilduk beste ordezkari ditugun arren.

Kasuren batean, alkatetzarik gabeko alderdiak ere egon dira ordezkaritza lana egiten. Ez du inolako zentzurik. Egia da independenteak izateak esan nahi duela askotan ez duzula egitura komunik beste herri batzuetako taldeekin, baina horrek askatasuna ematen digu Laudion erabakitzeko, eta independentzia hori ez dugu inoiz galdu nahi.

Uste dut mugimedu munizipalista errotzen ari dela eta geroz eta indar handiagoa izango duela. Baina noski, mezuak polarizatzen badira eta Espainiako Kongresurako hauteskundeak udal hauteskundeak baino hilabete lehango jartzen badira (duela lau urte gertatu bezala), ba logikoa da alderdi ikuspuntutik bozkatzea eta ez udalerri ikuspuntutik.

Aiara Batuzek alkatetza eskuratu dezake, Okondo Aurrerak zinegotzi bat galdu du eta guk emaitza mantendu dugu. Adiek ere emaitza ona lortuko luke aurkeztu izan balitz.

Baina aurkeztu ez izana ez da ziklo baten agorpenaren seinale?

Afera sakonagoa da. Sakrifizio handia eskatzen du hautagaitza independiente batean aritzeak, eta uste dut balioa ematen digula horrek. Sekulako meritua dugu talde independenteok.

Badakit jendeak ez duela horrela ikusten eta uste duela denak berdinak garela, baina ez da hala. Baditugu gure oztopoak ere: HAPOaren 400 orriko txosten bat landu behar badut nire kabuz irakurri behar dut dena, ez zait Gasteiztik inor etorriko zer esan behar dudan esatera.

Baina askatasuna dugu, eta balio hori geroz eta gehiago baloratzen da. Uste dut horren hauteskunde polarizatuetan emaitza hau izan badugu, badela jendea hori pertzibitzen hasi delako. Egia da baita ere ez dela berdina Laudio batean edo herri txiki batean aurkeztea. Arakaldon adibidez, bertako taldeak zinegotzi guztiak eskuratu ditu. Zergatik? Pertsona gutxi direlako, elkarren artean hitz egiten dutelako eta auzo-kudeaketa egiten amaitzen dutelako. Ahoz ahokoarekin aski da horretarako.

Baina 7.000-8.000 biztanletik gorako herri batean zailagoa da. Omniak hauteskundeak irabaziko balitu, udalerririk handiena gobernatzen duen talde independentea bilakatuko litzateke Espainiako Estatuan (alderdi batzuei lotutako taldeak albo batera utziko bagenitu).

Nazioartean badaude adibide gehiago: Medellinen (Kolonbia), adibidez, auzo-plataforma batek gobernatzen du, eta 7 milioi pertsona bizi dira bertan. Baina egia da kasu horietan zailagoa dela jendearengana iristea, ez zarelako komunikabideetan agertzen. Balmasedan 24 urte behar izan zituzten alkatetzara iristeko. Omnian 12 urte daramagu bidea egiten, eta ez dugu alkatetza izango.

Egia da, kanpotik ikusita behintzat, jarrera aldaketa bat sumatu daitekela zuen egiteko moduan. Duela 12 urte askoz argiago ikusten zenuten alkatetzara iristeko aukera eta gero, denborarekin, pragmatikoagoak bilakatu zaretela dirudi.

Duela zortzi urte zinegotzi bakarra izatetik 4 izatera igaro ginen, eta bai pentsatzen genuela 2019ko emaitza oso ona izango zela. Baina bi oztopo gogor izan genituen.

Lehena, Espainiako Kongresurako hauteskundeak hilabete bat lehenago izan zirela, eta jendeak klabe horretan pentsatu zuela udal hauteskundeetan ere. Komunikabideek emaitzak estrapolatu zituzten, eta PSE-EEek 5 zinegotzi izango zituela esan zuten, eta Omnia aipatu ere ez, noski.

Bigarren oztopoa izan zen Podemos aurkeztu zela, eta horrek botoa apur bat sakabanatu zuen sektore ezkertiar eta aurrerakoietan.

Baina egia da garaiek badutela eragina. Guk uste genuen hauteskunde hauek udalerri ikuspuntutik landuko zirela gehiago. Baina orduan agertu zen EH Bilduko zerrendetan zeuden preso ohien afera. Uste dut afera horretatik EH Bildu indartuta atera dela Euskal Herrian. Bi alderdien (EAJ eta EH Bildu) bataila ere egon da, etorkizunean Eusko Jaurlaritza nork gobernatu dezakeen ebazteko. EH Bildu goranzko joeran ari da, EAJri parez pare begiratu ahal izateko.

Bataila horrek botoa polarizatzen du, eta uste dut hori dela gaur egungo demokrazian dugun arazo nagusienetako bat. Bipartidismo bat nahi badugu, eredu amerikarra hartu dezakegu, nik batere gogoko ez dudana. Estatu Batuetan oso araututa dago nola aurkeztu zaitezkeen alderdi baten hautagai gisa eta nola egiten den hautaketa prozesua.

Hemen ez dago halakorik. Alderdi guztiek, parte hartzaileenak barne, dituzte euren estrategiak. Nik badakit hiri askotan jende oso baliotsua geratu dela hautagaitzetatik kanpo, ez zuelako goikoek ezarritako soka jarraitzen. Beste kasu batzuetan, alderdietako kideak ez dira euren herria defendatzeko gai, horrek euren alderdiko kideei kontra egitea ekarriko liekeelako. Uste dut jendeak geroz eta argiago ikusten dituela ezberdintasun horiek, eta horren proba dira lortu ditugun emaitzak.

Alderdi handien mekanika beti egongo da hor. Horregatik frogatu nahi dugu beste modu batean gobernatu daitekeela, arlo batzuk kudeatuta. Eta etorkizunean agian arlo gehiago kudeatu ditzazkegu, edo agian beste alderdi bat da guri babesa ematen diguna gobernatzeko. Epe luzeko prozesua da, eta komenigarriagoa da ondo iristea azkar iristea baino.