Komunitatea

Euskaraldiarekin bat eginda

Kamaraka PKE 2018-12-06 22:10   Euskara

EUSKARALDIArekin bat eginez igaro den abenduaren 1ean Arrankudiagako frontoian partiduak jokatzen zeuden pilotariek eta gurasoek argazki hau atera zuten.

IRITZI ARTIKULUA: Iker Arza (Areta) eta Miren Revuelta (Amurrio)

Aiaraldeko Euskalgintza Kontseilua 2018-12-03 09:05   Euskara

Abenduak 3, egun berezia euskaraz bizi nahi dugunontzat. Alde batetik Euskararen Nazioarteko Eguna ospatzen dugulako eta bestetik Euskaraldiaren azkenengo egunera heldu garelako.

Euskaraldi honetan bizi izan ditugun ustekabe atseginak ugariak izan dira. Gure inguruan euskaraz ulertzen duten pertsonak, uste genituenak baino gehiago direla konturatu gara.

Askotan pentsatu dugu zein garrantzitsua den Ahobizien papera euskararen erabilpena areagotzeko, baina 11 egun hauetan ohartu gara, Belarripresten papera, Ahobizien papera bezain garrantzitsua dela.

Ahobiziek euskararen erabilpena sustatzen dute, baina Belarriprestek, euskara erabiltzeko egoerak ugaritzen dituzte. Hau da, zenbat eta Belarriprest gehiago egon Euskal Herrian gero eta aukera gehiago izango dituzte Ahobiziek euren egunerokotasunean euskaraz bizitzeko/erlazionatzeko.

Bestalde esan, 11 egun hauetan, talde lanean lortu ditugun sinergiak, 12. egunetik aurrera mantentzea dela norberaren lana. Txapa kendu arren, Euskaraldiak ez du zertan amaitu behar.

Beraz, animatu!!! Izan Ahobizi zein Belarriprest, kalera atera eta jarraitu dezagun hizkuntza ohiturak astintzen!!!

IRITZI ARTIKULUA: Ekhiñe Etxepeteleku (Orozko)

Aiaraldeko Euskalgintza Kontseilua 2018-12-02 07:54   Euskara

Orozko UEMAko (Udalerri Euskaldunen Mankomunitateko) udalerrietako bat da. Beraz, biztanleen %70ak baino gehiagok daki euskaraz. Herriko eskolan eredu bakarra eskaintzen da, D eredua hain juxtu. Hainbat eta hainbat herritar biltzen dituen “Orozkon euskarak 365 egun” wasap taldea aspaldi sortu zen eta Erdu euskara taldea ere badago herrian. Egun hauetan, Orozkoko euskaraldiko lantaldea jo eta ke dabil lanean. Korrika herritik pasa zenean ere euskararen aldeko oihuak Gorbeiaraino heltzen ziren. Baina… orozkoarrak euskaldunak al dira?  

Izan ere, zer da herri euskalduna izatea? Zerk egiten du herri bat euskaldun? Orozkon euskararen alde dagoen jende andana badagoela badakit, baina euskaraz dakiten %70 baino gehiago horietatik zenbatek erabiltzen du euskara eguneroko jardueretan? Zein da euskaraz bizi diren orozkoarren benetazko portzentaia?

Ni berez lesakarra naiz, Nafarroa iparraldeko herri ttiki batekoa. Lesaka eta Orozko oso antzekoak direla diote askok eta zentzu askotan, egia da: biztanleria aldetik, zerbitzu aldetik… Niri, ordea, herri zeharo desberdinak iruditzen zaizkit askotan. Izan ere, Lesakako umeak, eskola barruan nahiz patioan, eta baita herriko plazan ere, euskaratik eta euskaraz jolasten dira, futbol entrenamenduak euskaraz egiten dituzte, gaztetxean euskara ari du, tabernetan jendeak tragoa euskaraz eskatzen du, meza euskara hutsean ematen da, gazte-kuadrilak euskaraz dibertitzen dira…

Eta zergatik dira hain desberdinak Orozko eta Lesaka? Orozkon Euskalzaleon Topagunearen gidaritzapean egin genuen euskararen egoerari buruzko analisi batean zehaztu genuenaren arabera, (pena da baina idatzita gera bedi lau katuk baino ez genuela parte hartu diagnostiko horretan) Orozkon dagoen kontzientzia faltaren ondorio da dena. Benetan uste al duzue gure hizkuntza galtzeko harriskurik ez dagoela? Egitan pentsatzen al duzue aitite-amamengandik ikasitako euskierea propio eta eder horren transmisioa bermatua dagoela?

Ni 2005. urtean etorri nintzen Bilbora; 2015.ean Orozkora. Lanean ez dut euskararik erabiltzen eta euskarazko hitz asko nola idazten diren ahaztu zaizkit. Komertzioetara sartu eta lehen hitza euskaraz egiten banuen ere, orain, konturatu gabe, galdera gaztelaniaz ateratzen zait gehienetan. Euskaraz nabilenean ere, gaztelerazko hitz eta esamolde mordoa sartzen ditudala konturatzen naiz, gero eta gehiago gainera. Eta gauza guztietan okerrena, zenbait kasutan, esaldia bera gazteleraz euskaraz baino errezago ateratzen zaidala da. Horixe azken 13 urte hauetan Orozko inguruan bizitzeak nigan izan duen eragina. Pertsona bakoitza mundu bat da, badakit, baina gaztelerak eguneroko bizitzan duen indarra izugarria dela ezin da ukatu.

Euskararen barometroak azken urteotan euskararen erabilerak behera egin duela dio. Erabiltzen ez dena, denborarekin ahaztu egiten omen da. Beraz, Uxue Alberdik idatzitako bertsoek zioten eran, noizbait pasako al gera, haren (euskararen) alde egotetik, bere alde egitera? Nik ere horixe bera eskatu nahi nioke Orozkori eta orozkoarrei. Garai batean debekatuta zegoen, baina gaur egun zein da euskaraz ez aritzeko dugun aitzakia? Euskal Herrian bizi garela kontuan izanik, euskararen alde egotea nahiko erraza dela esango nuke, erosoa, naturala ere bai, hein batean. Baina euskararen alde egiteak inplikazioa eskatzen du, lan egiteko gogoa, esfortzua. Prest al daude orozkoarrak horretarako? Jagon daigun maite dogun hori! Oraintxe dugu horretarako aukera. Atera diezaiegun etekina 11 egun hauei! Baina ez bedi gure ahalegina horretan soilik geratu! Urte osoan ere, belarriak prest eta ahoak bizi eduki!

IRITZI ARTIKULUA: Euskaraldia bultzatzeko Aretako taldea (Areta)

Aiaraldeko Euskalgintza Kontseilua 2018-12-01 10:44   Euskara

SMALL IS BEAUTIFUL: ARETATIK EUSKARARA

Iaz Euskararen Egunaren harirakoan bezala, aurten Euskaraldia dela eta Aretan herritar taldea martxan jarri gara, izen-emateak zein “euskara gastatzeko” (Kike Amonarrizek esango lukeen moduan) ekitaldiak ahalik eta indartsuen antolatu guran.

Euskal Herri osoan batera bultzatzen ari garen ekimena izanik, hiriburuetan edota herri handietan ere lan itzel bezain goxoa egiten dabiltza, tamainak dakartzan zailtasunei aurre eginez. Aldiz, geu, Aretako small-tasun erlatiboaren (2000 biztanleko gunea ez delako Araban ezta eskualdean ere txikiena) eta euskarak bertan bizi -pairatu- duen historia sozialaren irakurketa xumea egiteko aprobetxatu dugu hitzordua.

Euskara desagerrarazi nahi zutenek gurean ia lortu zuten euren helburua frankismoarekin; hizkuntzaren muga gure etxeen gainetik pasatzen zen eta hiztun natural bakan batzuekin heldu ginen geroko susperraldira. Kasurako Aretan bertan jaio eta “euskaldun zaharra” (berba hau testuinguru honetan erabil dezagun, betiko baztertu baino lehen) zen azkena -azkenetakoa seguru-, Pablo Urzelai, aurten hil zaigu. Aretako bazterretako batean, Katean, bizi zen, Orozkoko euskaldunekaz pega eginda.

Katea -erredundantzia balia dezagun- ez zen erabat eten eta beste herri batzuetatik ere euskaldunak etorri ziren Aretara bizi izatera, hainbat jatorridun aretar berriekin batera. Zorionez egoera prekario hori hobe bidean jarri zen XX. mendearen azken hamarkadetan; hasi klandestinitatetik eta segi berreuskalduntze prozesu zabalagoaren (euskaltegiak, irakaskuntza…) bidetik gaur egun aretar asko euskaldunak gara, eta galbidean zegoena biziberritu egin da. Batzuek edo besteek geure harri koskorrak ipini izan ditugu eta historiarako geratuko dira, esaterako, Arabako lehen Bertso Eskola Aretako Túnel tabernan sortu izana bezalako datuak.

Azken urteotan berreuskalduntze prozesuan kezka batzuk azaleratu dira: euskara(z) ikasten ari(tu) gara, bai, baina erabileran ez dugu igotzea lortu eta argi geratu da euskaraz bizi nahi dugunok geure hizkuntza-ohikerietan astindua behar dugula; eskolan edo euskaltegian ikasi ostean hiztun aktiboak bihurtu ez direnei euskara erdoildu egiten zaiela; euskaltzaletasuna, euskaraz bizi gura eta euskal kulturarekiko kariñoa gutako askoren hezur-muinetan inolaz ere barneratuta ez daudela. Egoera hori iraultzeko garaia heldu da.

Makrotik small-tasunera jaisteak abantaila handiak ekar ditzakeela konturatu gara; ondo daude Euskaraldia bezalako kanpainak maila nazional edo potoloan ere egitea baina azken finean aretarron ahotik euskara gehiago ateratzea hurbiltasunetik baino lortuko ez dugulakoan gaude. Hizkuntza-ohiturak aldatzea, guztiz posible den arren ez da gauza xamurra baina afinitate-talde ttipietatik abiatuta errazago egingo zaigu: pilota elkartea, lagun-koadrila, bikotea, familia, parkeko guraso-taldea, eskola-komunitatea, sortu berri den aisialdi taldea, komertzioak, Jai Batzordea.

Amaitzeko animatu gura zaituztegu Areta bezalako herri txiki infernu ez hain handietan bizi zareten euskaltzaleak small-tasun horri atarramendua ateratzen eta hurbiltasun horretatik euskaraz biziko garen herritarren kopurua igoarazten; eta herri handiagoetan bizi bazarete...bila ezazue aterpea auzoan, lotura pertsonaletan, neurriko ingurumarian. Iraultza Txikien Asanbladan euskarak behar duen tornuia izan dezala!!

IRITZI ARTIKULUA: Irati Orueta (Laudio)

Aiaraldeko Euskalgintza Kontseilua 2018-11-30 07:47   Euskara

ZEIN POLITA DEN ZU EUSKARAZ ENTZUTEA

Bizitzako ibilibide honetan erronkak gure egunerokoaren parte dira. Oraingoan berriz, erronka zirraragarri bat daukagu gure artean; EUSKARALDIA hain zuzen ere. Hamaika egun hauetan zer izango nintzen aukeratzea, erraza izan zen niretzat. AHO BIZI NAIZ!

Amets Arzallusen bertsoak dioen bezala, eskerrak eman nahi dizkiet haurra nintzela EUSKARAZ irakatsi zidatenei. Mila esker bihotz- bihotzez!

Geroztik, ahal dudan guztietan EUSKARAZ bizi naiz; familian, lagun eta kide artean zein lanean. Horrez gain, EUSKARArekiko lotura duen guztiak erakartzen nau: musikak, kirolak, telebistak, aisialdiak… Niretzat EUSKARA dena da!

Beraz, honegatik guztiarengatik eta ziur nago arrazoi gehiagorengatik hamaika egun hauetan aho bizi izatearen erronkari hasiera eman diot ilusio, gogo eta motibazio handiz. Ikastolan zein herrian egindako ekintzetan eta Euskaraldiari hasiera emateko egindako jaietan parte hartu izan dut. Hauetan, mila bizipen, mila sentimendu goxo bizi izan ditut. Une hauetan guztietan pentsatzean, arrakastaren emozioa garaile izan dela esan behar dut.

Baina hau hasiera besterik ez da izan, orain berriz, aurrekoan esan dudan bezala, egunerokoan barneratu eta ezezagunei lehen hitza behintzat EUSKARAZ izan dadila beti. Hauxe da nire erronka! Erraza ez izan arren, lortuko dut, lortuko dugu!

Garenaz harro, naizenaz harro! 365 egun EUSKARAZ!

Hartu arbasoen ohitura zaharrak, piztu haurren barneko izarrak!